erfgoedobject

Sint-Janshospitaal en kapel Sint-Jan-in-d'olie

bouwkundig element
ID
24494
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/24494

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kapel eertijds behorend tot het Sint-Janshospitaal of Godshuis van Sint-Jan-ten-Dullen, sinds 1866 protestantse Saint-John's-Church en sedert enkele jaren privaat eigendom en gesloten voor de diensten. Circa 1191 stichtten de schepenen van de stad een krankzinnigengesticht in dit godshuis, broeders en zusters verzorgden hier geesteszieken en behoeftigen tot het vierde kwart van de 18de eeuw. In de eerste jaren van de 19de eeuw verblijf voor oude vrouwen. Van 1828 tot 1834 ingericht als kosteloze gemeentelijke jongensschool; een school voor meisjes werd ondergebracht in de kapel van 1833 tot 1840. Tehuis voor vondelingen van 1820 tot 1863. In de vroegere kamers van de kloosterlingen zetelde begin 20ste eeuw het bestuur van de burgerlijke godshuizen. 18de-eeuwse ingang bewaard in Vlasmarkt nummer 7-8.

Het oorspronkelijke complex in beluikvorm rondom een vierhoekige en een trapeziumvormige binnenplaats werd in de 19de eeuw verbouwd. Eerst genoemde werd bij het doortrekken van Nieuwpoort in 1894 ontmanteld. Eénlaagse gebouwtjes onder pannendak met dakkapellen (leien) rondom de eerste kleine binnenplaats; opgetrokken uit baksteen en voorzien van getoogde muuropeningen met 18de-eeuwse roedeverdeling, sommige overspannen met ijzeren latei. De twee resterende neoclassicistische gevels rondom de voormalige vierkantige binnenplaats dateren vermoedelijk uit begin 19de eeuw. Vleugel van negen traveeën in het verlengde der kapel, eertijds zogenaamde "woningen der hospitalieren". Getoogde vensters met 19de-eeuwse roedeverdeling en doorlopende lekdrempels. Lijstgevel van zeven traveeën, horizontaal geleed door cordons en gemarkeerd door een drie traveeën breed middenrisaliet met bekronend driehoekig fronton voorzien van een oculus. Getoogde en getraliede vensters. Gebouwd als hospitaal voor zieke kinderen en vondelingen boven de vroegere kamers van de geesteszieken, sedert 1902 stadsgevangenis, zogenaamd "het rolleken".

De geschiedenis vermeldt reeds een kapel bij het godshuis van af haar stichting, zij werd verbouwd en vergroot in 1467 en 1550 en afgebroken in 1742. Op een andere plaats in het beluik werd Bernard de Wilde belast met het bouwen van de huidige kapel in rococostijl in 1743-1745. Rode baksteenbouw met verwerking van natuursteen, onder meer hardsteen.

Eénbeukige kerk afgedekt met een leien dak eertijds bekroond met een dakruitertje. Plattegrond bestaande uit drie traveeën uitlopend op een driezijdige apsis. Halsgevel op hardstenen plint aan de voorkant: deurtravee uitlopend in de ingezwenkte top voorzien van oeil-de-boeuf met rocailles, en afgelijnd door platte banden vertrekkend van pilasters tot het bekronend, gebogen fronton (de siervazen zijn verdwenen). Hooggeplaatst steekboogvenster met druiplijst. Arduinen spiegelboogdeur met sluitsteen in een geblokte omlijsting van arduin en bekroond met een gebogen druiplijst; erboven rondboognis met neuten, imposten en sluitsteen afgelijnd door een geblokte omlijsting tussen voluten. Verdiepte panelen met zandstenen schelpmotieven ter versiering. Zijgevels geritmeerd door grote steekboogvensters in een geblokte omlijsting afgetekend door een druiplijst.

Interieur ontoegankelijk.

  • DE POTTER F. 1884-1933: Gent, van den oudsten tijd tot heden, VII, 130-177.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. met medewerking van LINTERS A. & DAMBRE-VAN TYGHEM F. 1976: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4na, Brussel - Gent.
Auteurs: Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

In de achterbouw van Vlasmarkt 6, centraal in het bouwblok, is een muur in breuksteenverband van Doornikse kalksteen wellicht een overblijfsel van het middeleeuwse Sint-Janshospitaal, gesticht in 1191.

  • DEBONNE V. 2019: Terreinbezoek Vlasmarkt 6 (Gent) (terreinbezoek op 1 juni 2019).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Janshospitaal en kapel Sint-Jan-in-d'olie [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/24494 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.