Algemene situering

De archeologische zone (AZ) is gelegen op een vooruitstekend plateau (het Winkelveld), met direct aangrenzend ten westen de rivier de Demer. Het plateau wordt van noord naar zuid doorsneden door de autostrade. De top van dit plateau is gesitueerd op een hoogte van ca. 79 m TAW. Pedologisch bestaat deze zone voornamelijk uit leembodems met een textuur B horizont (bodemserie Aba; Aca). Deze topografische positie is een typische voorkeurslocatie voor nederzettingen van de ‘Bandkeramiek’.

Archeologische nota

De site werd voor het eerst ontdekt door de heer J. Gonnissen in 1993. Sindsdien prospecteerde deze de site nagenoeg elk jaar, wat tot nog toe enkele honderden artefacten heeft opgeleverd. Deze bestaan uit lithische artefacten, waaronder typische bandkeramische spitsen en fragmenten van dissels, en aardewerk. Onder het aardewerk is een aantal versierde scherven, die er op wijzen dat de site in de fase van de jonge Bandkeramiek moet gesitueerd worden. Een aantal scherven verschraald met vuursteen in deze collectie is wellicht toe te schrijven aan een latere fase in het neolithicum, nl. het middenneolithicum (de ‘Michelsberg’- cultuur). Een klein aantal lithische artefacten, waaronder enkele klingetjes en afslagen in Wommersomkwartsiet en typische ‘trapezia’ (een type van pijlbewapening) zijn dan weer eerder toe te schrijven aan het laatmesolithicum. Deze laatste elementen kunnen echter ook gelijktijdig zijn met de bandkeramische fase. Deze gegevens worden aangevuld door veldprospecties uitgevoerd door E. Porcellin, die eveneens een aantal lithische artefacten en aardewerkscherven opleverden. Het verzamelde materiaal wijst er op dat de site zich uitstrekt over een vrij grote oppervlakte, die samenhangt met de uitgestrektheid van het plateau. In een ruimer geografisch verband behoort deze site tot de zgn. Heeswatercluster van nederzettingen van de Lineaire Bandkeramiek (LBK) (Bakels 1982), waartoe ook verschillende andere sites toe behoren (Lux 1964), o.a. te Rosmeer- Staberg (De Laet 1953; Roosens 1954, 1955, 1958a, 1958b, 1960, 1961, 1962, 1963, Lux 1966)en Vlijtingen- Keiberg (Marichal 1982; Marichal et al. 1987).

Evaluatie van de bewaringstoestand en motivatie voor de afbakening

Evaluatie van de bewaringstoestand

De site is gelegen op een plateau met relatief steile hellingen. Zoals overal in de leemstreek is dit een topografische positie die erg gevoelig is voor bodemerosie. Naar opgravingsgegevens van andere Bandkeramische nederzettingen in de buurt (bv. Rosmeer- Staberg; Herderen- Sieberg) is het dan ook zeer waarschijnlijk dat in de zones hoger op de helling de archeologische sporen in enige mate zullen aangetast zijn door erosie. Lager op de hellingen is er betere kans op bewaring, door de aanwezigheid van pakketten colluvium.

Door de akkerbouw en de erosiegevoeligheid van de site is het waarschijnlijk dat een deel van de sporen in grote mate aangetast is door erosie. Bewaring van niet verbrand organisch materiaal wordt niet verwacht, gezien de bodemkundige situatie (droge leembodems), tenzij eventueel in diep uitgegraven structuren (bv. waterputten).

Motivatie voor afbakening

Bandkeramische nederzettingen zijn dikwijls sterk gebonden aan de lokale topografie, met een voorkeur voor opvallend ‘uitstekende’ plateausituaties. Ook de nederzetting van het Winkelveld is op een dergelijke topografische positie gesitueerd. De begrenzing van de afgebakende zone is daarom geënt op de uitgestrektheid van het aanwezige plateau en de spreiding van het verzamelde oppervlaktemateriaal.

Bibliografie