erfgoedobject

Gekoppelde arbeidershuisjes

bouwkundig element
ID
304862
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304862

Juridische gevolgen

Beschrijving

Eenheidsbebouwing van twee gekoppelde arbeiderswoningen, in 1903 kort na het openen van de straat als opbrengsteigendommen gebouwd voor de familie Schuybroeck, 'kuipers' te Antwerpen, en gelijktijdig opgetrokken met de één bouwlaag hogere belendende en eveneens gekoppelde nummers 75 en 77. In 1946 is het nummer 71A aangepast, mogelijk naar aanleiding van oorlogsschade, waarbij de traphal verplaatst is tot tegen de achtergevel.

Na verkoop van het Runcvoorthof aan de zusters annunciaten uit Geel, kon de gemeente Merksem de restgronden van het domein verwerven om er in 1899-1900 het centrale Sint-Franciscusplein en de erop uitkomende Elfnovemberstraat, Annuntiatenstraat, Weggestraat en Van Heybeeckstraat te openen. In de door aangepaste openingen, afwerkingen en voorzetgevels verzwakte, oorspronkelijk homogene bakstenen straatgevelwanden met gekleurde of bepleisterde banden, vormen de nummers 71A en 73 een nog gaaf bewaard voorbeeld van aansluitende, slechts één bouwlaag tellende arbeidershuisjes onder een zadeldak.

Met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën, typerend voor de enkelhuisindeling, omvatten de gekoppelde rijhuizen met gespiegelde gevelopeningen één bouwlaag onder een met pannen gedekt zadeldak, waarvan de nok evenwijdig aan de straat gesitueerd is. Opgetrokken in rood baksteenmetselwerk in kruisverband met knipvoeg, is de gevel verfraaid met over beide gevels doorlopende banden in geel en blauw gekleurde bakstenen, die ook toegepast zijn in de omlijstingen van de tegelfriezen, en om en om in de rollagen van de gestrekte ontlastingsbogen met centrale sluitsteen. De rechthoekige vensteropeningen hebben onder de dorpels borstweringen in blauwgekleurde baksteen. Blauwe hardsteen is aangewend voor de plinten en de deur- en vensterdorpels. De doorlopende verdiepte fries is ingevuld met cementtegels, gedecoreerd met florale motieven in ruitvormige patronen. De geschilderde huisnummers zijn bewaard ter hoogte van de sluitstenen en naast de toegangen. De gemeenschappelijke kroonlijst en bakgoot, de dakvlakvensters en de dakpannen van het nummer 71A zijn recent vernieuwd.

Het oorspronkelijk houten deur- en vensterschrijnwerk is vervangen, in het nummer 73 naar bestaand of historiserend model.

De oorspronkelijke plattegrond van de gekoppelde woningen kan worden afgeleid uit het verbouwingsplan van het nummer 71A uit 1946, de typerende indeling van arbeidershuizen volgend. Naast de inkomhal bevindt zich de representatieve kamer, waarachter de gevelbrede woonkamer die uitgeeft op een koer met kleine veranda en achterin een bergplaats. Oorspronkelijk gaf een in de woonkamer tegen de scheidswand gesitueerde steektrap uit op twee mansardekamers onder het zadeldak, in 1946 vervangen door een van de woonkamer gescheiden bordestrap achter de inkomhal, waarbij ook de openingen in de achtergevel aangepast zijn.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Leggers Antwerpen, afdeling XL (Merksem), artikel 3761.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Antwerpen, afdeling XL (Merksem), 1903/14.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier 1974#7253.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gekoppelde arbeidershuisjes [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304862 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.