is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Meergezinswoningen in art deco
Deze vaststelling is geldig sinds
Gekoppelde en gespiegelde meergezinswoningen in art-decostijl, in 1923 voor verkoop opgetrokken voor het Bureel van Weldadigheid van Merksem, dat de eigen gronden ten gelde maakte. Het oorspronkelijke oprichtingsplan is niet bewaard, waardoor de ontwerper niet gekend is.
In de gevelwand van overwegend bepleisterde of baksteenpolychrome rijhuizen en naoorlogse appartementsgebouwen gekenmerkt door smalle voortuinen, vallen de gekoppelde meergezinswoningen op door de verzorgde toepassing van decoratief baksteenmetselwerk en het uitzonderlijke behoud van het oorspronkelijke deur- en vensterschrijnwerk in beide panden, wat de authenticiteits- en ensemblewaarde van het geheel versterkt. De voortuinen met toegangspaden in betontegels hebben nog hun oorspronkelijke, op een blauwe hardstenen sokkel rustende smeedijzeren hekwerk, voorzien van ovalen medaillons met zeshoeken, cirkels en spiraalmotieven.
Twee traveeën breed, tellen de meergezinswoningen drie bouwlagen onder een gemansardeerd plat dak. De voorgevel, rustend op een blauwe hardstenen plint, is opgetrokken in platvol gevoegde baksteen in kruisverband. Contrasterend is witte natuursteen of simili toegepast voor de dorpels en lateien, en in de omlijstingen, de borstweringen en de fries. Blauwe natuursteen is behoudens voor de plint ook aangewend voor de toegangstreden.
Horizontaal geleed door doorlopende dorpellijsten en lateien, de erkerbasis en de fries kennen de lijstgevels een voor het enkelhuis typerende asymmetrische indeling in een smalle toegangstravee en een brede venstertravee, op de verdiepingen gemarkeerd door een twee bouwlagen hoge erker met overhoeks geplaatste bakstenen op de hoeken. De vensteropeningen zijn gevat onder lateien. De toegangen tot de meergezinswoningen liggen in getrapte trapezoïdaal beëindigde omlijstingen met hoekstenen in witte natuursteen of simili, geflankeerd door een centrale vensteropening en twee smallere zijlichten waarvan de dorpels gevat zijn in een waterlijst. De borstweringen boven de lage plint zijn verfraaid met decoratieve gevelvlakken in verticaal gemetselde strekken. De driezijdige erker, in de toegangstravee geflankeerd door smalle vensteropeningen, steunt op twee opvallende gestileerde voluutconsoles en is geopend door een centrale vensteropening met vierkante natuurstenen of simili accenten in de borstwering en twee zijlichten. Boven de met kunststof beklede kroonlijst, waaronder vermoedelijk het oorspronkelijke houten exemplaar nog bewaard is, zijn de pseudomansardevlakken bekleed met later toegevoegde kunstleien, in het nummer 22 recent vernieuwd. Het houten schrijnwerk van de zoldervensters, boven de venstertravee met driehoekig fronton, is bekleed met of vervangen in kunststof.
Het afwijkend behandelde houten deur- en vensterschrijnwerk is in beide panden gaaf bewaard, met in de enkel- of dubbelvleugelige ramen een door kleine roeden verdeeld bovenlicht. De verzorgde oorspronkelijke deuren met metalen rastervormige roosters verfraaid met centrale door spiralen verdeelde achthoek zijn nog aanwezig, in het nummer 22 met inbegrip van de originele deurgreep.
Een ontwerp of verbouwingsplan is niet bewaard, waardoor over de indeling geen verdere archiefbescheiden voorhanden zijn. Oorspronkelijk opgedeeld in drie wooneenheden, is het in de gevelordonnantie herkenbaar als het sinds de 19de eeuw in burger- maar ook meergezinswoningen toegepaste enkelhuistype, met een zijdelings ingeplante traphal, in de voorbouw geflankeerd door kamers in enfilade. De smallere achterbouw achter de traphal herbergt de keuken, het pomphuis en/of de wc, geflankeerd door de koer. In de inkomtravee zijn de verdiepingen voorzien van een kleine bijkomende kamer.
Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Merksem
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Meergezinswoningen in art deco [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304863 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Stad Antwerpen
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.