erfgoedobject

Winkelhuis Den Goeden Koop

bouwkundig element
ID
304864
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304864

Juridische gevolgen

Beschrijving

Winkelwoonhuis in eclectische stijl, in 1908 gebouwd op de plaats van de vooruitspringende schuur van de gekende herberg De Houdvast, in 1905 onteigend en gesloopt voor de verbreding van de Bredabaan in functie van een betere draai van de paardentram. Opdrachtgever was de familie De Ridder, die de oude herberg reeds vanaf het laatste kwart van de 18de eeuw in bezit had en het onmiddellijk van de hand deed aan winkelier James Frans Heerwegh-Merckx, die er de kruidenierswinkel Den Goeden Koop vestigde. Het oorspronkelijke bouwplan is niet bewaard, waardoor de ontwerper niet bekend is. In 2007 werden de drie appartementen op de verdieping aangepast tot zes wooneenheden en is de voormalige winkelruimte omgevormd tot magazijn, waarbij de gevel ongewijzigd bleef.

Het winkelwoonhuis ligt aan het oudste tracé van de Bredabaan, in de 17de eeuw aangelegd over de oude binnendijk van Dambrugge naar Merksem. De aan weerszijden van de straat gelegen laat-18de-eeuwse herbergen De Houdvast en Laatlos markeerden oorspronkelijk de ingang van het dorp. Samen met de nummers 137 en het aanpalende nummer 150-152 vormt het huidige winkelwoonhuis nog één van de zeldzame herkenbare en gaaf bewaarde vroeg-20ste-eeuwse bakstenen gevels in het gedeelte ten zuidwesten van de Minister Delbekelaan, waarvan ook het oorspronkelijke gevelopschrift nog aanwezig is (zie ook nummer 150-152 en het tegenover gelegen pand Gasthuishoevestraat 2).

Met een gevelbreedte van vier traveeën omvat de rijwoning drie bouwlagen onder een met pannen gedekt zadeldak, waarvan de nok evenwijdig aan de straat georiënteerd is. Rustend op een vernieuwde blauwe hardstenen plint, is de lijstgevel opgetrokken in platvol gevoegde gele baksteen in kruisverband, verlevendigd met banden in groene geglazuurde baksteen, om en om ook toegepast in de steekbogen op de verdiepingen en in de borstweringen van de tweede verdieping. Blauwe hardsteen is behoudens voor de plint ook toegepast in de dorpels en de cordonlijst. Horizontaal geleed door de oorspronkelijke waterlijst op de tweede verdieping, waarin ook de vensterdorpels opgenomen zijn, kenmerkt de lijstgevel zich door een opstand met een regelmatig schema van gevelopeningen onder steekbogen met een centrale witte natuurstenen sluitsteen, versierd met diamantkop. Op de begane grond zijn de houten winkelpui en later ook het deur- en vensterschrijnwerk vernieuwd naar oud of historiserend model, waarbij de oorspronkelijke indeling van een brede doorrij, centraal de winkel- en later cafépui, en rechts de smalle toegang tot de bovengelegen appartementen behouden is. Ook op de verdiepingen is het vensterschrijnwerk vervangen. Oorspronkelijk was de eerste verdieping voorzien van vier vensterdeuren met dubbele deurvleugels uitgevend op een thans verdwenen gevelbreed balkon met smeedijzeren balustrade, die thans verhoogd zijn tot vensteropeningen met nieuwe blauwe hardstenen dorpels. De houten kroonlijst is vernieuwd, waarbij de klossen verwijderd zijn.

De opmeting van de bestaande toestand in 2007, wanneer de indeling gewijzigd is in functie van een verdere opdeling in appartementen, toont een oorspronkelijk voorhuis met houten roostering en een toegevoegde, verhoogde en/of gewijzigde achterbouw met vloeren in betonplaten. Op de begane grond is de oorspronkelijke inrij naar de achtergelegen koer geflankeerd door een opengewerkte caféruimte met op het middenplan de keldertrap, en in de rechtse travee door een inkomhal met de oorspronkelijke houten bordestrap naar de verdiepingen. In het oorspronkelijke volume ontsloot deze op de verdiepingen een centrale en evenwijdig aan de straat georiënteerde gang, die uitgaf op twee voor- en twee achterkamers.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Kadastrale leggers Antwerpen, afdeling XL (Merksem), artikel 542, 1691.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Antwerpen, afdeling XL (Merksem), 1907/42.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 3184#704.
  • HORIONS L., JACOBS E., STEVENS M., VAN LONDERSELE L. E.A. 1992: Merksemse Nostalgie in Prentkaarten, Merksem, 25.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Winkelhuis Den Goeden Koop [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304864 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.