Burgerhuis in neoclassicistische stijl met neo-Vlaamserenaissance-inslag gebouwd in opdracht van Jos De Deken, naar een ontwerp door de architect Florent Verbraeken uit 1894, uitgevoerd in 1895. De heer E. Helsen liet in 1924 de oorspronkelijke pseudo-mansarde naar een ontwerp van aannemer Jos Boey vervangen door een volwaardige tweede verdieping, met respect voor de gevelordonnantie. In 1925 volgde de verhoging van de achterbouw.
Florent Verbraeken was als architect actief vanaf begin jaren 1890, en zette in 1912 een punt achter zijn korte maar bloeiende praktijk. Alleen al in Antwerpen realiseerde hij een kleine 200 burgerhuizen, met de grootste concentratie in de wijk Zuid. Daarnaast was Verbraeken, sinds 1899 de huisarchitect van de verzekeringsmaatschappij Antverpia, verantwoordelijk voor de uitbouw van de residentiële enclave Sint-Mariaburg op het grondgebied van Ekeren en Brasschaat. Waar zijn doorsnee architectuur zich conformeerde aan het conventionele neoclassicisme, paste de architect voor belangrijke gebouwen naar typologie de geldende neostijlen toe. Na 1900 waagde hij zich occasioneel aan de art nouveau, of het neorococo, omstreeks 1910 een populaire bouwstijl voor voorname burgerhuizen.
Met een gevelbreedte van drie traveeën omvatte de rijwoning oorspronkelijk twee bouwlagen onder een mansardedak, sinds 1924 drie bouwlagen onder een plat dak. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel met een geblokte begane grond, rust op plint uit blauwe hardsteen. Horizontaal geleed door de puilijst en cordonvormende lekdrempels, legt de compositie de klemtoon op de middenas. Deze wordt op de eerste verdieping gemarkeerd door een balkon met siersmeedwerk tussen de postamenten van de borstwering, en voluutconsoles met guttae, een leeuwen- en diamantkop. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige muuropeningen. Een trigliefenfries met guttae markeert de begane grond. De eerste verdieping onderscheidt zich door Ionische kapitelen en diamantkoppen op de penanten, boogvelden met een diamantkopsleutel en hogels waarin een rankwerkdecor met mascaron, en siersmeedwerk in de borstwering. Panelen met uitgespaarde hoeken accentueren de blinde middentravee en de zijpenanten van de toegevoegde tweede verdieping, die de mansarde met een dakkapel tussen oeils-de-boeuf vervangt. Een klassiek hoofdgestel vormt de gevelbeëindiging, samengesteld uit een gelede architraaf, een fries met guirlandepanelen en een gekorniste houten kroonlijst op klossen, tandlijst en gekoppelde, gegroefde voluutconsoles. Houten vensterschrijnwerk en inkomdeur met glas-in-lood-bovenlicht.
De plattegrond beantwoordt aan de klassieke typologie van het burgerhuis dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal. Volgens de bouwplannen omvat de begane grond de gebruikelijke enfilade van salon, eetkamer en veranda met bovenlicht, geflankeerd door de keuken annex pomphuis en wc in de achterbouw.
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Pastorijstraat
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in neoclassicistische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307900 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Stad Antwerpen
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.