erfgoedobject

Sevensterre en Gulden Blaesbalck

bouwkundig element
ID
4166
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4166

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sevensterre en Gulden Blaesbalck
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Kelder
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Diephuis op de hoek van Hoogstraat en Vlasmarkt, in opdracht van apotheker Charles De Craecker heropgebouwd naar een ontwerp door de architect Guido Derks uit 1979, uitgevoerd in 1980-1981. Op het perceel bevond zich een samenstel van twee panden genaamd “Sevensterre” en “Gulden Blaesbalck”, met een traditionele kern uit het laatste kwart van de 16de eeuw, en kelders uit de eerste helft van de 13de eeuw. Het diephuis op de hoek, van drie bij twee traveeën en drie bouwlagen onder een afgesnuit zadeldak (nok loodrecht op de Hoogstraat), was al in de vroege 19de eeuw in laatclassicistische stijl aangepast. Het aanpalende rijhuis van twee traveeën en vier bouwlagen onder een zadeldak, dateerde in deze vorm van de heropbouw in 1851 door de heer Moons. Beide panden werden in 1979-1981 samengevoegd en ingrijpend verbouwd, met een reconstructie van de geveltop en de dakvensters in eigentijdse vorm.

Hoekgebouw van drie bij vier traveeën en drie bouwlagen onder een zadeldak (nok loodrecht op de Hoogstraat, leipannen). De tuitgevel met schouderstukken en gereconstrueerde top is grotendeels opgetrokken uit baksteenmetselwerk met zandstenen hoekkettingen, veankerd door smeedijzeren muurankers met gekrulde spie, vanaf een gereconstrueerde pui uit blauwe hardsteen. Rechthoekige bovenvensters, drielicht en luik in de top. De bovenbouw van de zijgevel onderscheidt zich door een hard gerestaureerd parement in bak- en zandsteenbouw met speklagen en waterlijsten, verankerd door smeedijzeren muurankers met gekrulde spie. Registers van aangepaste kruiskozijnen met kwarthol geprofileerde negblokken en wigvormige ontlasting. Gereconstrueerde pui en getrapte dakvensters.

In de tweebeukige kelders met asymmetrisch tongewelf van de panden Vlasmarkt 31 tot 37 en Hoogstraat 40, zijn een doorlopende rij van vijf rondzuilen uit Doornikse kalksteen bewaard. Daarop rusten getoogde gordelbogen met afgeschuind profiel uit witte natuursteen. De zuilen hebben een krulbladkapiteel, een vierkante abacus met afgeschuinde hoeken en een geprofileerd basement. Deze constructie in romaanse of vroeggotische stijl is te dateren in de tweede helft van de 12de of de eerste helft van de 13de eeuw. Het betreft wellicht overblijfselen van het norbertinessenklooster gewijd aan Sint-Maria-Magdalena, dat van het midden van de 12de eeuw tot 1253 mogelijk in het bouwblok tussen Hoogstraat en Grote Pieter Potstraat gevestigd was. Een andere hypothese is een woning die in dezelfde periode aan de Hoogstraat tot stand kwam.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1845#385, 1851#757 en 18#60753.
  • BRENDERS F. 1978: Over Antwerpse kelders, Bulletin van de Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 1978.4, 3-4.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Bij recent historisch-archivalisch en in situ onderzoek werd vastgesteld dat de tweebeukige kelders onder de panden Vlasmarkt 31-37 en Hoogstraat 40 geen voorbeelden zijn van 12de of 13de-eeuwse romaanse kelderbouw. Ze hebben wel architecturale waarde als zeldzaam voorbeeld van hybride 14de-eeuwse of laat 13de-eeuwse tweebeukige kelderbouw met een voor Antwerpen typische toepassing van witstenen segmentbogen en een bijzonder hergebruik van 12de- of 13de-eeuwse romaanse trommelzuilen, mogelijk afkomstig van de site van het in 1254 opgeheven Norbertinessenklooster.

Bovendien bevestigt dit onderzoek dat de woningen Sevensterre en Gulden Blaesbalck in oorsprong middeleeuwse panden zijn, die omstreeks 1580 werden versteend. Hun kern is dus deels 15de- en 16de-eeuws, weliswaar stek aangepast bij de Sevensterre. Het huis Gulden Blaesbalck werd niet heropgebouwd in de 19de eeuw, maar verbouwd. Ook de werken van rond 1980 betreffen een totaalrenovatie en geen heropbouw.

  • Studiebureau Monumenta 2023: Kelder van de Sevensterre, onderzoek in functie van opmaak beheersplan.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sevensterre en Gulden Blaesbalck [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4166 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.