erfgoedobject

De Hage

bouwkundig element
ID
4461
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4461

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Groote Haeghe
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Gotisch hoekhuis
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Historiek

Laatgotisch diephuis genaamd “de Hage”, op de hoek van Oude Koornmarkt en Reyndersstraat, dat opklimt tot de tweede helft van de 15de eeuw. Het pand dat voor het eerste wordt vermeld in 1400, deed vanouds dienst deed als herberg. De stallen strekten zich oorspronkelijk parallel met deze van de aanpalende "Tennen Pot" uit tot tegen het "Schilt van Leyden" op de hoek van Reyndersstraat en Pelgrimstraat. In 1490 werd een eerste gedeelte afgesplitst, gevolgd door een tweede in 1528, voor de bouw van huizen. "De Hage", in 1546 uitgebreid met de stal van de "Tennen Pot", werd in 1594 openbaar verkocht aan Thomas Gramaye, die vervolgens op de achterliggende gronden een vijftiental huizen liet bouwen. Zij werden in 1610 samen met het toen al opgesplitste voorhuis verkocht.

De borstelmaker Jean François De Mey, eigenaar van het rechter gedeelte van "de Hage" (nummer 68), liet in 1839 de vensters van de eerste verdieping aanpassen door timmerman De Schepper. De koopman Jacques De Cuyper, voerde in 1847 dezelfde ingreep uit in het linker gedeelte (nummer 70). In 1857 gaf De Mey aan de architect Henri Wiertz opdracht de geveltop van het rechter gedeelte te vervangen door een bijkomende tweede verdieping en een mezzanine. Door deze ingreep zag hij zich genoodzaakt ook de geveltop en de bedaking van het linker gedeelte datzelfde jaar tot de huidige vorm aan te passen. De winkelpui van het rechter gedeelte, aangebracht in opdracht van Emile Romain door de aannemer Jules Devos, dateert uit 1905.

Architectuur

Hoekhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak (nok loodrecht op de straat, pannen). De gecementeerde opstanden zijn vermoedelijk opgetrokken in bak- en zandsteenbouw, verankerd door smeedijzeren muurankers. De trapgevel aan de Oude Koornmarkt telde oorspronkelijk vermoedelijk tien treden en een topstuk. De ordonnantie van de pui is volledig gewijzigd, en de vroegere kruiskozijnen van de eerste verdieping werden in 1839 en 1847 aangepast tot rechthoekige vensters. Van de geveltop is enkel in de linker helft grosso modo bewaard, met uitzondering van de laatgotische detaillering, de bovenste drie treden en het topstuk. De rechter helft werd volledig heropgebouwd tot een neoclassicistische ordonnantie van drie traveeën met rechthoekige vensters, een mezzanine en houten kroonlijst. Van hetzelfde type als "De Cluyse" hogerop aan de Oude Koornmarkt, onderscheidde de tweeledige geveltop zich door een spitsbogig spaarveld. Het oorspronkelijk drielobbige maaswerk met ingeschreven veellobben, uitlopend op gesculpteerd loofwerk, verdween bij de aanpassingen in 1857. Van het drielicht samengesteld uit een kruiskozijn tussen twee bolkzijnen dat de eerste geleding opende, is enkel de linker helft bewaard. Vermoedelijk doorbrak een derde bolkzijn, vandaag aangepast en gehalveerd, de tweede geleding. De klassieke houten winkelpui met zijportaal van het rechter gedeelte, is samengesteld uit bewerkte pilasters en een rolluikkast. De grote rechthoekige muuropeningen in de verder blinde zijgevel, afgewerkt met een geprofileerde daklijst, zijn van recente datum.

Het linker pand vormt vandaag één geheel met het aanpalende, twee traveeën brede "Donderbussche" (Reyndersstraat 55), één van de traditionele breedhuizen met getrapt dakvenster, die na 1594 door Thomas Gramaye op de gronden van “de Hage” waren gebouwd. Het werd in de vroege 19de eeuw met één bouwlaag verhoogd.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1839#126, 1847#159, 1857#239, 1857#492 en 1857#527 en 1905#2655.
  • DERYCKE I. & HENDRICKX M. 2010: Een vader met vele kinderen: historisch gegevens over de Hage (Oude Koornmarkt 68-70) en zijn afsplitsingen in de Reyndersstraat tijdens het ancien régime, Bulletin van de Antwerpse Vereniging voor Bouwhistorie en Geschiedenis 2007.1, 1-76.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: De Hage [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4461 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.