Historiek en context

Monumentaal kantoorgebouw in eclectische stijl met neobarokke inslag, opgetrokken in opdracht van de verzekeringsmaatschappij Le Lloyd Belge, naar een ontwerp door de architect Joseph Hertogs uit 1894. De verzekeringsmaatschappij werd opgericht in 1856, zoals aangegeven op de cartouche die de gevel bekroont. Het gebouw werd op de gevel na gesloopt voor de bouw van een grootwarenhuis naar een ontwerp door de architecten Eddy Posson en Yves Donck uit 1980, uitgevoerd in 1982-1983. Op dit en de bvolgende percelen tot aan de Cellebroedersstraat, bevond zich eertijds het in 1614 gestichte klooster van de miniemen, dat in 1797 door het Franse bewind werd ontruimd, omgevormd tot kazerne, om in 1851 te worden gesloopt en verkaveld.

Le Lloyd Belge maakt deel uit van het relatief vroege oeuvre van Joseph Hertogs, die als een van de meest succesvolle architecten in Antwerpen geldt, actief van omstreeks 1885 tot zijn overlijden in 1930. Zijn loopbaan in dienst van de vermogende, overwegend liberale mercantiele burgerij, leverde een vijfhonderdtal woningen en openbare gebouwen op. Deze evolueren van eclecticisme en neorenaissance, naar een klassiek geïnspireerde beaux-artsstijl. De bouw van Le Lloyd Belge volgde op het verdwenen Zeemanshuis uit 1890-1891 aan de Ankerrui, en de synagoge Shomre Hadass uit 1891-1893 in de Bouwmeestersstraat. Omstreeks de eeuwwisseling, zijn rijpe periode, vermengde de architect diverse neostijlen tot een eclectisch idioom, en drukte met monumentale bouwwerken als het Hansahuis op de hoek van Suikerrui en Ernest Van Dijckkaai zijn stempel op het Antwerpse stadsbeeld. Le Lloyd Belge, de eerste grote realisatie van Hertogs op de Meir, werd later gevolgd door een winkelpand in opdracht van Léonie Osterrieth in 1895, Grands Magasins Leonhard Tietz in 1900, Librairie O. Forst in 1903, Tearoom Blumer in 1919, London County Westminster & Parr's Bank Limited in 1919-1920, en de verdwenen Agence Maritime Internationale in 1928-1929.

Architectuur

Het imposante gebouw met een gevelbreedte van vijf traveeën, omvat drie bouwlagen onder een pseudo-mansarde. De monumentale lijstgevel onderscheidt zich door een verzorgd parement uit witte natuursteen, met een rijk, neobarok decor waarvan de iconografie verwijst naar het verzekeringswezen. Geleed door de puilijst en volkomen symmetrisch van opzet, legt de compositie de klemtoon op het brede portaalrisaliet in de middenas. Dit laatste is opgevat als gestapelde loggia’s, op de begane grond gemarkeerd door Dorische halfzuilen uit rood graniet met bronzen basis en kapiteel, en in de bovenbouw door kolossale composiete pilasters met fakkel die het hoofdgestel schragen, en een afgerond balkon met consoles en markante ijzeren borstwering. Deze laatste heeft een druk patroon van spiralen, rozetten en guirlandes, ritmerende pilasters, en als centraal medaillon een vrouwenhoofd met stralenkroon. In de hoge portaalloggia wordt het rondbogige hoofdportaal met waterlijst op imposten, sluitsteen en oorspronkelijk getralied bovenlicht, geflankeerd door de schuin ingeplante vroegere winkelportalen met gebogen fronton, ronde oculus en Mercuriuskop. In de zichtbare ijzeren structuur met rozetten van de zoldering, zijn volgens dambordpatroon reliëfs geïntegreerd met het bedrijfslogo LdB en een heraldische draak, beide in een vlammendecor. De loggia van de bovenbouw wordt in de eerste geleding gemarkeerd door composiete halfzuilen, een drielicht met entablement op consoles, en een driehoekig fronton waarop zittende vrouwenfiguren; opengewerkte tweede geleding. Geaccentueerd door acanthusconsoles en een metopen-trigliefenfries, wordt het hoofdgestel bekroond door een attiek met het opschrift “LE LLOYD BELGE S.A. D’ASSURANCE”. Deze laatste wordt geflankeerd door volplastische beelden door Alphonse Van Beurden, links een mannenfiguur met anker en rechts een vrouwenfiguur met omgekeerde fakkel, die symbool staan voor de hoofdactiviteiten van Le Lloyd Belge, scheeps- en brandverzekeringen. Een cartouche met guirlande en opschrift “LB 1856” dat verwijst naar het oprichtingsjaar van de verzekeringsmaatschappij vormt het topstuk. In de zijtraveeën is de pui van oorsprong volledig opengewerkt voor rondboogvitrines gevat tussen halfzuilen uit rood graniet. Hogerop registers van rechthoekige bovenvensters met pilasters en lekdrempel, op de eerste verdieping geaccentueerd door een gebogen fronton op voluutconsoles en een cartouche op de borstwering, op de tweede verdieping door een gestrekte waterlijst en consoles onder de lekdrempel. Boven het klassieke hoofdgestel met casementen in de fries en een kroonlijst op voluutconsoles met acanthusblad, zijn in de attiek oeils-de-boeuf met guirlande, waterlijst op gestrekte uiteinden en sluitsteen geïntegreerd.