Historiek en context

Imposant winkelhuis in eclectische stijl met neo-Vlaamserenaissance-inslag, naar een ontwerp door de architect Ferdinand Hompus uit 1876. De opdracht ging uit van de slager en scheepsbevoorrader Nathan David Roost-Strauss (Boxtel, 1833-?, 1898), in 1860 gehuwd met Hélène Strauss (Parijs, 1841-?, 1891), die tien kinderen ter wereld bracht geboren tussen 1861 en 1882. Nathan David Roost was de oudste zoon van de Noord-Brabantse slager en veekoopman David Nathan Roost (Oirschot, 1792-Antwerpen, 1876) en Catharina Franck (Roosendaal, 1800-Antwerpen, 1849), die zich in 1843 met hun zeven kinderen van tien jaar tot vier maanden oud vanuit Tiel te Antwerpen hadden gevestigd. Zijn echtgenote Hélène Strauss was de oudste dochter van de uit Beieren en Thüringen afkomstige Abraham Isaac (Adolphe) Strauss (°Sommerhausen, 1810) en Caroline Rosenfeld (°Dornheim, 1814). Zij hadden zich in 1846 met hun drie oudste kinderen vanuit Brussel te Antwerpen gevestigd, en baatten er een logement voor landverhuizers uit. Haar tweede broer was de bekende liberale politicus Louis Strauss (Brussel, 1844-Antwerpen, 1926), Antwerps schepen van 1907 tot 1921 en volksvertegenwoordiger van 1919 tot 1926.

Behalve het winkelhuis bestond het bouwproject uit twee volgens repeterend schema gekoppelde burgerhuizen in neoclassicistische stijl, op het achter aanpalende perceel in de Adriaan Brouwerstraat. Deze rijwoningen van drie bouwlagen en elk drie traveeën, met een conventionele bepleisterde en beschilderde lijstgevel, zijn gesloopt. Het pand werd op het gevelfront na gesloopt en heropgebouwd als onderdeel van nieuwbouw woonproject op de aanpalende percelen, naar een ontwerp door het architectenbureau Crepain Binst Architecture, voltooid omstreeks 2015.

Ferdinand Hompus was als zelfstandig architect actief vanaf 1875 tot begin jaren 1910. In navolging van zijn vader Joseph Antoine Hompus, ontplooide hij een productieve loopbaan in dienst van de burgerij. Het winkelhuis Roost-Strauss, dat tot zijn vroegste realisaties behoort, onderscheidt zich door een geveldecor ontleend aan de modellenboeken van Hans Vredeman de Vries. Deze werden omstreeks 1870 voor het eerst in een reeks platenbundels gereproduceerd. Naast burger- en herenhuizen in conventionele neoclassicistische stijl, liet Hompus zich omstreeks 1880 opmerken met enkele vroege, uitgesproken toepassingen van neo-Vlaamserenaissance-architectuur zoals de winkelhuizen slagerij Raes-Daems in de Steenhouwersvest en "In ’t zicht der Schelde" in de Scheldestraat. Vooral in de jaren 1880 en 1890 realiseerde hij meerdere hotels in een herkenbare, klassiek geïnspireerde eclectische stijl. Ook bedrijfspanden als Brouwerij De Leeuw in de Coebergerstraat, maken deel uit van zijn oeuvre.

Architectuur

Met een gevelbreedte van drie traveeën omvat de rijwoning vier bouwlagen onder een mansardedak. De lijstgevel, deels bepleisterd en beschilderd, deels in een gelaagde combinatie van rood baksteenmetselwerk en bepleistering, rust op een hoge pui uit blauwe hardsteen. Axiaal van opzet en nadrukkelijk horizontaal geleed door gevelbrede balkons, beantwoordt de opstand aan een drieledig schema, opgebouwd uit de pui, de bel-etage en de bovenste twee verdiepingen. De opengewerkte winkelpui met middenportaal en klassiek entablement wordt geritmeerd door geblokte pilasters, die uitmonden in voluutconsoles met stafwerk, guttae en Ionisch kapiteel. Hierop steunt het balkon met balustrade en diamantkoppostamenten van de bel-etage, die zich onderscheidt door een register van rechthoekige vensters geleed door Toscaanse pilasters, een entablement met metopen-trigliefenfries, en stafwerkconsoles met leeuwenkop. De bovenste twee verdiepingen worden gemarkeerd door geblokte pilasters en een gevelbreed balkon met gietijzeren borstwering, in een repetitief patroon met rozetten. De brede zijtraveeën zijn gevat in kolossale, geblokte rondbogen met diamantkopsleutel en imposten, opgedeeld door een entablement met tandlijst en meanderfries. Een omlijst rechthoekig venster met driehoekig fronton en een ronde oculus met diamantkopsleutel accentueren de middenas. Het klassieke hoofdgestel met gelede architraaf, casementen en metopen in de fries, en een houten kroonlijst op klossen en tandlijst vormt de gevelbeëindiging; centrale dakkapel met pilasters, een driehoekig fronton en een bolornament als topstuk, in het gevelontwerp geflankeerd door oeils-de boeuf.