erfgoedobject

Burgerhuis in eclectische stijl

bouwkundig element
ID
6428
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6428

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek en context

Burgerhuis in eclectische stijl naar een ontwerp door de architect Frans Smet-Verhas uit 1898. Opdrachtgever was Joseph Théodore Corneille Koefoed (°Antwerpen, 1855), zoon van een Deense vader en een Belgische moeder. Hij huwde in 1889 te Antwerpen met Florentia Maria Bordinckx (°Antwerpen, 1869), en kreeg een dochter Olga Octavie Louisa, en twee zonen Valdemar Joseph en Jens Joseph Thorwald, geboren te Antwerpen in 1894, 1897 en 1899. Het gezin nam eind 1899 zijn intrek in de nieuwe woning. Mogelijk is Koefoed te identificeren met de kunstschilder Jef Koefoed, van wie landschappen en marines bekend zijn uit de periode 1890-1930.

Frans Smet-Verhas was als architect actief van de begin jaren 1880 tot vermoedelijk 1910. Waar zijn vroege werk wordt gekenmerkt door een overladen eclecticisme, leverde hij kort na de eeuwwisseling een belangrijke bijdrage aan de art nouveau. Zijn exuberante stijl wordt gekarakteriseerd als een eigenzinnige fusie van eclecticisme en floralisme, met een uitgesproken materiaalpolychromie en pittoreske details. Tot zijn bekendste realisaties behoort de woninggroep "De Vijf Werelddeelen" uit 1901 op de hoek van Schildersstraat en Plaatsnijdersstraat, en "De Slag van Waterloo" uit 1905 in de Waterloostraat. Deze laatste woning in de wijk Zurenborg was één van meerdere opdrachten die Smet-Verhas voor de Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen in het Oostkwartier ten uitvoer bracht. Het gevelontwerp van de woning Koefoed, is naar gevelopbouw en decor verwant met de in 1896 ontworpen woning "Den Ooievaar" aan de Cogels-Osylei.

Architectuur

Met een gevelbreedte van drie traveeën, omvat de rijwoning drie bouwlagen onder een zadeldak. Het rijk versierde gevelfront is nagenoeg volledig opgetrokken uit witte natuursteen (vandaag wit overschilderd), met gebruik van blauwe hardsteen voor de geprofileerde plint, en rood beschilderde gevelbepleistering voor de topgeleding. Axiaal van opzet en nadrukkelijk horizontaal geleed door waterlijsten en kordonvormende lekdrempels, legt de compositie de klemtoon op de eerste verdieping. Deze wordt in de middenas gemarkeerd door een driezijdige houten erker, waarvan de basis is uitgewerkt als de boeg van een sloep, en die wordt bekroond door een balkonbalustrade. Dit merkwaardige detail wordt in 1901 door Smet-Verhas als onderdeel van de hoekloggia herhaald in "De Vijf Werelddeelen" op het Zuid. Zoals bij “Den Ooievaar, vormen gekoppelde puntgevels hier in een fantasierijke mengeling van laat-gotiek en renaissance, de gevelbekroning. Deze is rijk versierd met accoladebogen, overhoekse fialen, postamenten en topstukken met voluten, daar waar trofeeën van wapenschilden en guirlandes de boogvelden vullen, en rondboogtweelichten de tweeledige toppen doorbreken.

Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig schema, op de begane grond opgebouwd uit registers van steekboogopeningen met balustraden en dolfijntjes of cartouches met palmtakken in het boogveld. De rechthoekige vensters met middenkalf die de erker van de eerste verdieping flankeren worden bekroond door entablementen, de vier rondboogvensters van de tweede verdieping door bewerkte waterlijsten op doorgetrokken imposten, en sluitstenen in de vorm van een gebroken fronton met bolornament. Het houten schrijnwerk van de inkomdeur en vensters is bewaard, evenals de smeedijzeren keldertralies en voetschraper.

De plattegrond beantwoordt aan de klassieke typologie van het burgerhuis dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1898#806; vreemdelingendossier 481#61431.
  • VANHOVE B. 1978: De Art Nouveau-architectuur in het Antwerpse: een doorsnede , onuitgegeven licentiaatsverhandeling Rijksuniversiteit Gent, 54.
  • VELDEMAN M. 1986: Art Nouveau-architectuur in Groot-Antwerpen, Gazet van Antwerpen, 12 september, 26.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6428 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.