erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Adrianus

bouwkundig element
ID
75619
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75619

Juridische gevolgen

Beschrijving

Vrijstaande neogotische kerk, gebouwd circa 1900 naar ontwerp van P.J. Taeymans; ontwerp dateert van 18 februari 1898. Omhaagd kerkhof. Tot 1561 vormden Hegge, Poppel, Ravels en Eel één parochie, behorende tot het bisdom Luik. Poppel en Ravels vormden een "dubbel-kerk" met één pastoor die op de pastorie te Poppel resideerde. Circa 1561 werd Ravels een autonome parochie binnen het nieuwe bisdom Antwerpen.

HISTORIEK

Over een eerste kapel te Ravels-Eel is tot nog toe weinig gekend; het Sint-Servaaskapittel van Maastricht bezat alleszins reeds in de 12de eeuw goederen te Eel; zo schonk deze in 1165 een hoeve te Eel aan de abdij van Tongerlo. Hoogstwaarschijnlijk werden reeds van oudsher in het gehucht kerkelijke diensten bijgewoond. De oudst gekende gegevens betreffende een bedehuis in het gehucht Eel werden teruggevonden in een oorkonde van 1433, toen vermoedelijk nog een houten gebouw; in deze tijd werd de kapel afhankelijk van Ravels en was vooral bekend als bedevaartplaats van Sint-Adrianus. Adrianus Suys, pastoor te Ravels in 1605-1627, zou volgens bewaarde documenten, in 1614 de kapel van Ravels-Eel hebben laten herbouwen (tot een stenen bouwwerk?), zie duidelijke weergave met expliciete vermelding op de Ferrariskaart (circa 1775).

In 1896 oprichting van de parochie Stint-Adrianus in Ravels-Eel. De afstand naar de Sint-Servaaskerk te Ravels-centrum en de te klein en bouwvallig geworden kapel te Eel noodzaakten tot de bouw van een nieuwe, grotere kerk voor de Sint-Adrianusparochie: de kapel werd gesloopt; het huidige kerkgebouw was voltooid in 1900, ingewijd in 1904. In 1933 herstellingswerken wegens een verzakking. Circa 2000 onderhouds- en herstellingswerken aan toren en westgevel.

BESCHRIJVING

Oostwest-georiënteerde kruiskerk bestaande uit een eenbeukig schip van vijf traveeën met flankerende toren op de zuidwestelijke hoek en een vijfzijdige doopkapel op de noordwestelijke hoek; een lager vlak afgesloten transept van één travee, een lager koor van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting met sacristie aan zuid- en berging aan noordzijde. Voornamelijk (afgewolfde) leien zadeldaken met dakkapellen; smeedijzeren kruis boven koor.

Baksteenbouw op dito plint met verwerking van zandsteen voor onder meer afzaat van plint, dek- en kraagstenen, kordons, lekdrempels, omlijstingen. Vierledige toren met vierkant grondplan onder een ingesnoerde naaldspits met dakkapel, smeedijzeren kruis en windvaan; gestut door versneden steunberen. Onderste geleding met spitsboogvenster, aan de zuidzijde een korfbogige zij-ingang met oculus gevat in een spitsboognis; tweede en derde geleding met respectievelijk rechthoekige smalle vensters en schietgaten; bovenste geleding met gekoppelde spitse galmgaten, omlijste steigergaten onder een baksteenfries en een torenuurwerk aan de zuidzijde.

Gevels van schip, transept en koor met spitsboogvensters, versneden steunberen en een muizentand; schip en transept eindigend op puntgevels met aandaken en schouderstukken; schietgaten in de geveltoppen. Westelijke puntgevel uitgewerkt met een grote -door negblokken- omlijste spitsboognis met van onder naar boven een omlijste houten vleugeldeur met beslag in de vorm van een gedrukte spitsboog, drie blinde nissen met centraal het beeld van Sint-Adrianus en een monumentaal spitsboogvenster. Sacristie en berging met al dan niet gekoppelde en getraliede segmentboogvenstertjes onder een blind boogveld met metselmozaïek.

Interieur

Bepleisterd en beschilderd interieur. In schip, transept en koor een beplankt spits tongewelf met beschilderde ribben eindigend op een omlopende kordon met modillons; schip met tevens beschilderde gordelbogen die lager aanzetten op consoles met koolbladmotief. Kruising afgezet met spitse scheibogen. Zijgevels met blinde segmentboognissen schilderijen met de kruiswegstaties. Vloer van zwarte en witte marmer met kruismotieven. Korfboogarcade aan de westzijde waarboven de orgeltribune. Voormalige doopkapel heden Mariakapel. Toren: zij-ingang met kruisribgewelf voorzien van bakstenen gewelfkappen; ingebouwde traptoren (296, 297).

Mobilair. Beeldhouwwerk: Onze-Lieve-Vrouw met kind, afkomstig van de voormalige kapel, 15de eeuw, circa 1900 gerestaureerd en vernieuwd, gepolychromeerd hout; Heilige Adrianus, 18de eeuw, gerestaureerd circa 1900, gepolychromeerd hout; calvarieberg, buiten tegen de westgevel van het zuidelijk transept.

Meubilair: overwegend neogotisch, circa 1904, door N. Daems (Turnhout): hoofd- en zijaltaren met retabels (reliëfs en/of beelden), natuursteen en eik; eiken preekstoel, communiebank, biechtstoelen en koorgestoelte; sacristiekast, circa 1900, eik.

Varia: gekleurd glas-in-loodraam in de westgevel voorstellende de Heilige Cecilia, circa 1940; gekleurde glas-in-loodramen in de koorsluiting, eerste kwart van de 20ste eeuw; kleine Sint-Adrianusklok, 1506, brons, door W. en J. Moer; Onze-Lieve-Vrouweklok, 1954, door klokkengieterij M. Michiel Jr. (Doornik).

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Antwerpen, Cel Monumenten en Landschappen, archief, dossier 1202.
  • Kadaster Antwerpen, Mutatieregisters Ravels, schets 1901/7.
  • Provinciaal Archief antwerpen, Kerken, Ravels-Eel, dossiers 1, 2.
  • JANSEN J., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Antwerpen. Kanton Turnhout II, Brussel, 1977, 53.

Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Arendonk, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n6, Brussel - Turnhout.
Auteurs: De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Adrianus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75619 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.