is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Lambertus
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Steenkoolmijn van Houthalen: Cité Meulenberg
Deze vaststelling is geldig sinds
Vanaf de eerste aanleg van de cité werd meteen het plan opgevat een grote kerk te bouwen, naar het voorbeeld van Eisden en Zwartberg, op het plein aan het einde van de Kerklaan. Door vertraging omwille van diverse redenen en het uiteindelijke afblazen van deze realisatie wegens de economische en financiële gevolgen van de grote crisis van 1957, die ook de steenkoolindustrie trof, en het sluiten van de koolmijn in 1964, werd dit project naar ontwerp van architect I. Isgour (Brussel, plannen van 1957, architect-medewerker F. Bogaert) niet meer verwezenlijkt.
De voorontwerpplannen van de kerk met betonskelet laten een vrije inplanting vermoeden van de diverse gebouwen van het complex. Het natuurlijke reliëf van het kerkplein en de site werd behouden en volledig benut. Het geheel omvatte een pastorie, een bedehuis met kapellen en een losstaande kerktoren. De lichtinval zou het tabernakel centraal hebben gesteld. De ramen zouden dwars op de zijmuur geplaatst worden, op zulke wijze dat ze van binnen uit niet direct zichtbaar zouden zijn om de gelovigen niet af te leiden tijdens de diensten.
De noodkerk die in 1942 was opgetrokken in afwachting van de grote kerk, fungeert vandaag de dag nog steeds als bedehuis van de wijk. Onder de directie van Achille Ampe en sedert 1943 van Alphonse Soille gaf de mijn de grond, bouwde in 1942 de kapel, voegde er in 1948 twee zijbeuken aan toe, schonk het meubilair en zorgde tevens voor allerlei noden.
De "voorlopige" kapel werd plechtig ingewijd op 21 juni 1942 door de vicaris-generaal van het bisdom Luik, Monseigneur Simenon. Op 27 november 1942 werden relikwieën van Sint-Lambertus in de altaarsteen van de kerk geplaatst.
Aanvankelijk was Meulenberg slechts een kapelanie van de moederparochie Sint-Martinus. De bevolking was toen zodanig toegenomen dat de kapel ontoereikend was geworden en in 1948 al met twee zijbeuken werd uitgebreid. Op 7 september 1948 werd Meulenberg dan ook tot parochie verheven, nadat de staat op 25 juli van datzelfde jaar hiertoe goedkeuring had gegeven. In de nacht van 12 op 13 november 1970, vernielingen door vandalen. In 2002-03 werden dakwerken uitgevoerd en werd het gebouw opnieuw gevoegd en beschilderd.
Zuidwest - noordoost georiënteerd, schuin ten opzichte van de straat gelegen bedehuis. De plattegrond beschrijft een voorgebouwd, inspringend portaal, een driebeukig schip van zes traveeën met drie rechthoekige uitsprongen voor de drie voormalige biechtstoelen en een inspringend, van een vlakke sluiting voorzien koor, geflankeerd door een sacristie links en een bergruimte rechts. Baksteenbouw op een van een afzaat voorziene dito sokkel, met gebruik van hardsteen voor lekdrempels en waarschijnlijk ook voor de beschilderde sluitstenen, consoles en afwerking van de afgeschuinde steunberen; bewaard houtwerk van deuren. Verspringende zadeldaken (mechanische pannen), bij het schip voorzien van een vierkant houten zuidwest-dakruitertje met rondbogige galmgaten en bolbekroning, en platte daken voor zijbeuken, sacristie en bergruimte.
Alternerend metselverband voor onderbouw, borstweringen en fries. Rondbogige muuropeningen, tenzij anders vermeld. Voorgebouwd portaal met gedrukte spitsboogdeur in een getrapte omlijsting, bekronend kruisje in de puntgeveltop en twee gekoppelde venstertjes in de zijgevels. Voorgevel van schip met hardstenen gedenksteen met inscriptie: PRO PATRIA/ COOLEN RENIER/ GEBOREN 12-11-1925/ GESNEUVELD VOOR/ HET VADERLAND/ 11-9-1944, alsook vlechtingen, dito bekronend kruisje en lichtgleuf in de puntgeveltop met groter bekronend kruis. Blinde achtergevel. Oculus in de koorsluiting.
Bepleisterd en witbeschilderd interieur. Trapezoïdale overkluizing van de middenbeuk, rustend op rechthoekige pijlers. Zijbeuken met vlakke plafonds. Rondbogige triomfboog.
Betonnen beeld van de Verrrezen Christus (circa 1942); linker zijaltaar voor de Poolse gemeenschap; overschilderde figuratieve muurschilderingen op de rondbogige triomfboog en op de koorsluiting, laatst genoemde met Christusfiguur en Laatste Avondmaal door Verboven; decoratieve en figuratieve glasramen, waarvan één met inscriptie: SINT/ LAMBERTUS/1948/ MEULENBERG /5.07.48, verwijzend naar de bouw van de zijbeuken; biechtstoel; orgeltribune; orgel van 1962 door E. Verschueren (Tongeren).
Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Peer, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Steenkoolmijn van Houthalen: Cité Meulenberg
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Lambertus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80582 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.