Historiek

Huis ten toren of Huis ter Toren, ook gekend als huis Rogman naar de laatste bewoners. Aan het dorpsplein beeldbepalend vrijstaand herenhuis met nog herkenbare oude kern minstens opklimmend tot de eerste helft van de 17de eeuw (aangeduid op kaart van 1639). Door de Potter en Broeckaert (1890) met de drie kastelen van Waasmunster vermeld als één van vier nieuwerwetse lusthuizen uit die tijd. Volgens het kadasterarchief verkocht de fabrikant Marcelin Weyn het huis aan de familie Van Doorslaer. Deze laatste lieten er veranderingswerken uitvoeren in het tweede kwart van de 19de eeuw. Beide huidige zichtgevels vanaf de straat verkregen toen hun huidig voorkomen volgens bewaarde plannen van 1837 voor Van Doorslaer naar ontwerp van architect B. Cnops (Dendermonde). Het huis werd in neoclassicistische zin aangepast (wijzigingen volgens kadasterarchief als aanzienlijke verbeteringswerken gekadastreerd in 1845). Bouwsporen in de achtergevel (volgens archieffoto’s en oude prentkaarten) getuigen ervan dat het aanvankelijke huis links wat werd verlengd en opzij een nieuwe voorgevel met inkomdeur verkreeg. In 1870 verkocht aan Karel Jan Verstraeten, burgemeester (1885-1896) van Waasmunster en vader van kunstschilder Edmond Verstraeten. Begin 20ste eeuw door de familie Verstraeten verkocht. De nieuwe eigenaar Edmond De Cleene advocaat uit Zele vergrootte in 1910 de woning rechts opzij met een lage aanbouw. Volgens de litteratuur werd het herenhuis verder nog bewoond door Henri de Lovinfosse en kunstschilder Leo Rogman (1882-1941) die de achterzijde van de woning verbouwde tot kunstenaarsatelier. Na de gezusters Rogman in 2001 bezit van de Mariazusters van Franciscus die vooral binnenshuis sindsdien grondige aanpassingen doorvoerden bij de renovatiewerken. Nu in gebruik als administratief complex bij de vrije basisschool Sint-Franciscus (Kerkstraat 10).

Beschrijving

Een weinig schuin ten opzichte van de straat ingeplant herenhuis met ondiepe voortuin afgesloten door hoog ijzeren hekwerk. Links een tweedelig hek tussen een bepleisterde pijler en tuinmuur bekroond door siervazen. Rechts een lage muur met twee siervazen en lage zijdeur gevat in een neoclassicistische hardstenen portiek met frontonbekroning op pilasters, waarschijnlijk van omstreeks 1910. Letters DC binnen het fronton wellicht beginletters van toenmalige eigenaar De Cleene.

L-vormig herenhuis van twee bouwlagen onder schilddaken (vernieuwde pannen) met vooraanzicht typerend voor een midden 19de-eeuwse herenhuis. Vertoont twee lijstgevels met aansluitende registers van hoge rechthoekige muuropeningen (luiken verdwenen); zes venstertraveeën aan de straatzijde en kortere zijgevel met uitspringende deurrisaliet. Vensters van verhoogde begane grond met brede geprofileerde hardstenen lekdrempels op consoles; bovenvensters op doorgetrokken hardstenen cordonlijst. Bij de vernieuwing vereenvoudigd houtwerk. Dubbele toegangsdeur voorzien van trap met ijzeren leuningen. Hoog aflijnend hoofdgestel met kroonlijst. De achtergevel in traditionele bak- en zandsteenbouw verkreeg pas recent een bepleistering; ondanks toegevoegde en vergrote muuropeningen en andere wijzigingen getuigt de bouw nog van een constructie uit de 16de of begin 17de eeuw zoals de deels herkenbare steile trapgevel met waterlijsten, daklijst en gevelankers. Vooral het linker hoger opgaande volume vertoont nog verweerde zandstenen lateien met traliegaten, kozijnen en neggen van oorspronkelijke muuropeningen. Korfboogdeur in een vernieuwde omlijsting.

Interieur

Aangepast interieur met gedichte kelder en nieuwe trap bewaart op de begane grond nog enige zichtbare constructieve elementen van de oorspronkelijke bouw: één achterkamer met gedrukt graatgewelf met cirkelmotieven in fijn stuclijstwerk. In één voorkamer nog zichtbare samengestelde balkenlaag met moerbalken op console en een zwartgekleurde natuurstenen schouw met zuilvormige schouwbenen. Van de aanpassing in neoclassicistische stijl omstreeks 1840 getuigen nog twee typerende neoclassicistische marmeren schouwmantels.