Geografisch thema

Haantjesstraat

ID
12752
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12752

Beschrijving

Bochtige weg tussen de Brandstraat en de Bruggesteenweg met zuidelijke aftakkingen uitgevend enerzijds op de Bruggesteenweg, anderzijds op de Wingenesteenweg. De naam is afkomstig van het gehucht en de herberg, gelegen aan het kruispunt met de Brandstraat en de Hamerstraat. Aan dit kruispunt is er (tot in de 20ste eeuw) een concentratie van herbergen. Het gehucht bestaat verder uit een twintigtal kleine wevershuisjes.
Oudst gekende vermelding als "'t quartier genaemd 't haentjen" dateert van 1647. Het gehucht "'t Haantje" is op de Ferrariskaart (1770-1778) als "Haentienhoeck" aangeduid. Een verklaring voor de naam ligt wellicht in de aanwezigheid van hoenderachtigen op het heidegebied en de daarmee gepaard gaande hanengevechten.

De naam verwijst zowel naar de wijk als naar de aloude, in 1930 verdwenen herberg (Brandstraat nummer 11). Meerdere vermeldingen van de herberg komen voor in de loop van de 17de eeuw. De oudst gekende als "'t Haentjen neffens t'Hamerstraetjen" dateert volgens De Flou van 1647. In een renteboek van 1686 van de Sint-Pietersabdij te Gent, grootgrondbezitter te Ruiselede, staat de herberg "'t Haantje" vermeld als een enclave van de heerlijkheid Poeke. In het landboek van Ruiselede van 1699 beschreven als "eene aude herberge genaempt het aentien betemmert". Op de hoek met de Brandstraat waren naast elkaar nog twee herbergen actief, "'t Peerdeke" (tot 1925) en "'t Nieuw Haentje" (vermeld in 1875).

Op de Ferrariskaart (1770-1778) is het "Goet te Galletas" (zie nummer 7), foncier omgeven met dreven, van de heerlijkheid van Gallatas nog te herkennen in het verloop van de huidige aftakkingen van de Haantjesstraat en zuidwaarts uitgevend op de Wingenesteenweg. Op de kaart is het noordelijke wegdeel onderbroken.

Op het primitief kadasterplan (circa 1830) zijn beide noordelijke straatdelen verbonden. Op de Atlas der Buurtwegen (1842) vormt de straat samen met de Gallatasstraat een geheel als "Chemin de l'endroit dit Smisse gat au Cabaret de Wante par la maison dite Klepke" of "Vagevuur Straet" tussen het kruispunt van de Smisseweg, Brandstraat, Wingenesteenweg en de Kruiskerkestraat. Het kadaster registreert in 1874 het rechttrekken van de straat ter hoogte van het "Goed te Gallatas", dit geplande tracé stond al op de Atlas aangeduid.

Op initiatief van pastoor Carolus Doom wordt hier in 1857 een school (zie Hamerstraat nummers 1-3) opgericht. Hierdoor onstaat er in de nabijheid van dit gehucht een nieuwe bewonerskern. Zo’n 300 meter noordwaarts langs de Brandstraat, laat pastoor Doom enkele jaren later (1864-1865) een *kerk bouwen en een klooster met schoolgebouwen oprichten (zie Brandstraat). Vrij snel ontstaat de naam Doomkerke hoewel de oude wijknaam 't Haantje blijft voortbestaan.

Van oudsher een landelijke straat met verspreide hoevebouw zoals te zien op de Ferrariskaart. Deze situatie is tot op heden grotendeels behouden. De historische hoeve "Goed te Gallatas", met oudst gekende vermelding van 1365, heeft een boerenhuis dat zeker teruggaat tot de 18de eeuw.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Ruiselede, 1874/24.
  • Rijksarchief Gent, Fonds Sint-Pieters I, nummer 256.
  • BRAET M., Verklaring van de Ruiseleedse straatnamen, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 23, nummer 1, 2006, p. 12, p. 15.
  • DEGUFFROY G., Foto's uit de oude doos: Pastorij van Doomkerke, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 9, nummer 1, 1992, p. 26.
  • DEGUFFROY G., 't Haantje… vredig vergeten gehucht, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 2, nummer 2, 1985, p. 94-98.
  • MOMMERENCY P., Zo is Doomkerke. Een historisch overzicht samen met het ontstaan en de groei van de parochie, Hertsberge, 1976, p. 16-21, p. 25.
  • VAN WONTERGHEM E., Inventaris van de Ruiseleedse herbergen, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 19, nummer 2, 2002, p. 54-55.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ruiselede, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL39, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Goed te Gallatas

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve Ten Hulle

  • Is deel van
    Ruiselede


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Haantjesstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12752 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.