Geografisch thema

Léon Claeysstraat

ID
15812
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15812

Beschrijving

De straat loopt in een bocht van de Ruddervoordsestraat naar de Torhoutsesteenweg. Maakt op de Atlas der Buurtwegen (1844) deel uit van Chemin n° 26, "Knollestraet. Chemin de la ferme dite s'Amersveld au cabaret dit den Heydelberg (Lophem) et à la ferme Vanderrostijn Joseph". Op de Atlas loopt deze straat met hoekig verloop van en naar de Torhoutsesteenweg. De huidige Knollestraat, Hamersvelde en Wilgenlaan zijn eveneens restanten van dit tracé.

De weg dankt zijn naam aan Léon Claeys (1879-1966). Hij staat te boek als grondlegger van het imperium van de familie Claeys te Zedelgem (zie A. Claeysstraat, Sint-Elooistraat en Ruddervoordsestraat in Veldegem). Vertrekkend vanuit een 18de-eeuwse smidse langs de Torhoutsesteenweg, sedert twee generaties (grootvader Alexander en vader Louis) in handen van de familie Claeys, worden vanaf het begin van de 20ste eeuw op de gemeente verschillende fabrieken opgericht, waarbij Léon, de tweede van de zes zonen van Louis, het voortouw neemt.

Léon is in de leer gegaan bij fietsenmaker Fons Decloedt in Oostkamp en produceert in 1896 zijn eerste fiets. Hij schakelt, na een bezoek aan landbouwmachinefabriek Jacobi in Duitsland, over op de verdeling en de productie van landbouwmachines, meer bepaald dorsmachines, aangedreven door de ook door hem geproduceerde liggende rosmolen (manège). Hij opent in 1906 de "Werkhuizen Léon Claeys". Later wordt overgeschakeld op elektrische in plaats van dierlijke aandrijving voor de stationaire dorsmachines. In 1932 ontwerpt zijn zoon Louis een maaidorser, waardoor het dorsen verplaatst wordt van de hoeve naar het veld. Deze mobiele maaidorser is ontworpen om te worden getrokken door een externe krachtbron. De fabricatie van maaidorsers groeit uit tot een grote onderneming die in 1933 al 600 mensen tewerkstelt. Als directeur van een aanzienlijk bedrijf voorziet Léon een tekenschool voor de opleiding van jonge werkkrachten. Tevens zorgt hij voor ontspanning door de oprichting van een toneelzaal, zangkoor en een muziekmaatschappij. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bezet het Duitse leger de fabriek om vliegtuigen te herstellen. Het bedrijf brengt in 1952 als eerste een zelfrijdende maaidorser, de "Claeys MZ" op de Europese markt. Vanaf 1958 gaat het bedrijf samen met het Amerikaanse New Holland, Claeys verdeelt producten van New Holland in België en Luxemburg. In 1963 krijgt de fabriek de naam "Clayson". De gele "Claysons" worden in de hele wereld een begrip. In 1964 komt de firma voor het grootste deel in handen van het Amerikaanse Sperry-New Holland. De firmanaam verandert in "New Holland N.V." New Holland wordt op zijn beurt door Ford opgekocht, dat alle aandelen in 1993 doorverkoopt aan Fiat. Het bedrijf in Zedelgem krijgt de naam "New Holland Belgium". In 2000 komen de machines op de markt onder de naam New Holland. Heden maakt New Holland deel uit van CNH, een deel van de groep Fiat. De fabriek heeft al een aantal patenten op haar naam. In Zedelgem verschaft ze werk aan 2000 werknemers, de machines hebben door hun kwaliteit en design een wereldwijde reputatie. Het grootste deel van de machines is voor de export bestemd, zo zorgt Zedelgem voor 26 % van de Europese maaidorsers.

De straat wordt aan de oostzijde gedomineerd door de aanwezigheid van een industriegebied dat zich verder noordwaarts uitstrekt langs de Arendstraat. Dit gebied wordt hoofdzakelijk ingenomen door de de firma CNH (nummer 3a) (oppervlakte) en wordt aan de zuidkant afgebakend door de Ruddervoordsestraat, met bijkomende toegang, en aan de noord- en oostkant door twee spoorwegen. Een postkaart en een briefhoofd geven een beeld van de fabrieksgebouwen in de eerste helft van de 20ste eeuw. Op het briefhoofd is op de voorgrond een directeurswoning te zien. Het gebouwenpatrimonium is sindsdien volledig vernieuwd.

Aan de westkant met toegang tot een verkaveling met sociale woningbouw, " 'T GROENHOF". Op de hoek van de L. Claeysstraat en 't Groenhof staat een bronzen gedenkplaat onder een plataan. Uit het gedeeltelijk leesbaar opschrift valt af te leiden dat het bouwproject is gerealiseerd door de Interbrugse Maatschappij voor Huisvesting, verwezenlijkt door aannemer Olivier Vandenbulcke uit Rumbeke en ingehuldigd op 7 september 1963.

In het groen verscholen ligt het minimalistische huis (zie nummer 4) ontworpen door architect Axel Ghyssaert (Sint-Kruis).

  • BONDUEL L., Het Zedelgem, Veldegem, Loppem en Aartrijke van toen. Een verzameling foto's en prentbriefkaarten, aangevuld met beknopte historische gegevens, Brugge,1983.
  • KISS M., De familie Claeys en "De Westvlaamse Leeuw", in Het andere erfgoed in Ginter. Eindwerken erfgoedbegeleiders 2004, Torhout, 2004, p. 69-76.
  • POLLET J., Ontstaan en ontwikkeling van de metaalindustrie op Sint-Elooi Zedelgem, in Zedelgem 900 jaar, Zedelgem, 1989, p. 58-69.
  • POLLET J., Parochie St.-Elooi. Zedelgem – De Leeuw. 1938-1988. Een terugblik, Zedelgem, 1988.
  • http://www.boerenwereld.pimpblog.nl/, geraadpleegd op 24 juni 2010.
  • New Holland, geraadpleegd op 24 juni 2010.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zedelgem met deelgemeenten Aartrijke, Loppem en Veldegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL47, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Woning Naessens

  • Is deel van
    Zedelgem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Léon Claeysstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15812 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.