In het kader van restauratiewerken in de Heilige Geeststraat 12 in het Begijnhof van Diest werd een aanvraag voor een toelating voor archeologisch onderzoek met het oog op wetenschappelijke vraagstelling ingediend. In het volledige huis werd een vlakdekkende opgraving uitgevoerd.

Bij de geringe uitgraving werden geen grondsporen aangetroffen. Wel werden in alle ruimtes, behalve in de huidige traphal, resten gevonden van oudere bouwfases. Het betreft muren/funderingen/structuren en vloeren. Deze resten bleven veelal redelijk goed bewaard, zij het gefragmenteerd. Tevens werden enkele bouwnaden vastgesteld in het opgaand muurwerk.

Over deze fragmentarisch aangetroffen muurresten kan eigenlijk weinig met zekerheid gezegd worden. Vermoed wordt alleszins dat het resten zijn die behoren tot een ouder (kleiner?) begijnhofhuis in deze zone met dan mogelijk een andere indeling. Mogelijk liep dit oudere huis door in het huidige pand nr. 14, ten zuiden van het nu onderzochte pand. Mogelijk betreffen de resten binnenmuren. Een andere mogelijkheid is dat het de funderingen zijn voor een houten bovenbouw.

Het huidige volume van de bebouwing onderging aanpassingen/verbouwingen en werd vergroot. Het hoofdgebouw aan straatzijde is duidelijk ouder; de keuken en de bijkeuken zijn blijkens aanwezige bouwnaden in twee fases achteraf bijgebouwd. De meest westelijke achterbouw stond reeds op het kadasterplan van 1823, de meest oostelijke aanbouw is nog recenter. In de noordgevel van de keuken werd een naderhand dichtgemaakte deur en een verkleind raam opgemerkt.

Ook het hoofdgebouw kende intern aanpassingen/verbouwingen. In de achtergevel is een opening aanwezig die eerst een raam was, vervolgens een deur en naderhand opnieuw een kleiner raam. De huidige doorgang tussen gang en keuken lijkt naderhand gemaakt te zijn, aangezien onderaan de bakstenen lijken door te lopen. Aan de noordzijde van de leefruimte werden naast en achter/onder de fundering van de bestaande haard twee haarwangen van een stratigrafisch oudere bakstenen haard ontdekt. Bouwnaden in de muren van de leefruimte en de gang lijken erop te wijzen dat het gelijkvloers op een gegeven moment verhoogd werd. Ook op zolder zijn sporen zichtbaar van het optrekken van de hoogte van het dak.

Op twee plaatsen, in de gang en in de keuken, werden bij de opgraving onder de vloer concentraties van omgekeerd geplaatste hele en gefragmenteerde recipiënten in aardewerk opgegraven. Deze lijken een datering in de late middeleeuwen/nieuwe tijd te hebben. De recipiënten in de gang lijken algemeen ouder te zijn dan deze in de keuken (14/15de-16de eeuw versus 18de eeuw). De potten in de gang bevinden zich net naast een bakstenen muur, de potten in de keuken onder de recentere scheidingsmuur tussen keuken en bijkeuken en voor een hoek van een stratigrafisch oudere muur. Bij het lichten van de potten werden ter hoogte van en onder kruik S6 drie munten aangetroffen: een dubbele mijt van Jan van Bunde (1420-1456), een mogelijke armenpenning (late middeleeuwen?) en een dubbele mijt (15de eeuw).

Algemeen werden voornamelijk scherven in aardewerk aangetroffen bij de uitgraving. De voornaamste categorie is oxyderend gebakken aardewerk (rood geglazuurd).