waarneming

Biezekapelstraat 'Scharniergebouw'

archeologisch element
ID
989588
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/989588

Beschrijving

In het kader van de lopende renovatiewerken aan het bisschoppelijk seminarie te Gent onderzochten de archeologen van BAAC Vlaanderen bvba in de zomer van 2021 een kleine zone aan de bocht van de Biezekapelstraat en de Regnessestraat. Ondanks de recente verstoringen werden toch enkele voor de Gentse stadsarcheologie uitzonderlijke bevindingen gedaan.

Als eerste was het niet aanwezig zijn van de verwachtte portus-omwalling een opmerkelijk gegeven. Het ontbreken van sporen is op zich natuurlijk ook belangrijke informatie. Wat wel aanwezig was, roept na afloop van het onderzoek nog vele vragen op. Op het diepste opgravingsniveau, zo'n twee meter onder het huidige straatniveau, verschenen enkele opmerkelijke kuilen. Op basis van enkele aardewerkscherven die de archeologen vonden in de vulling ervan, kon het dempen van de putten in de 10de-11de eeuw, namelijk de volle middeleeuwen, geplaatst worden. Op zich niet zo'n uitzonderlijk gegeven. Wat wel een uitzonderlijk feit bleek was het aantreffen van menselijke beenderen in deze kuilen. Het ging niet om begravingen van volledige skeletten, maar enkel om schedels en verschillende lange beenderen. Net naast één van die grote kuilen kwam ook nog één echte begraving in situ aan het licht. Het bleek om een kistbegraving te gaan waarvan slechts de helft werd teruggevonden. Eveneens buiten de grote kuilen vonden archeologen nog een klein kuiltje waarin de resten van minstens twee personen waren begraven in een wat we noemen 'knekelkuil'. Nog meer opmerkelijk bleek de datering van het botmateriaal: geen enkele van de botfragmenten correspondeerde qua leeftijd met het maken van de kuilen in de 10-11de eeuw. De onderzochte beenderen gaven een datering tussen het midden van de 7de eeuw n. Chr. tot het einde van de 9de eeuw.

Aangezien slechts één effectieve begraving werd gevonden kan puur theoretisch niet gesproken worden van een begraafplaats, daarvoor moeten er minstens twee duidelijke begravingen aantoonbaar zijn. De vraag rees dan ook van waar de andere, losse beenderen vandaan komen. Men kan er wel van uitgaan dat ze uit de directe omgeving van de vindplaats komen. De grote kuilen en het losse botmateriaal wijzen op een handeling waarbij in de volle middeleeuwen een bestaande, oudere begraafplaats moest wijken voor een nieuwe bouwkerk. Voor deze bouwactiviteit lag de begraafplaats in de weg en moest deze dus worden opgeruimd. Om welke begraafplaats het hier zou kunnen gaan is voorlopig nog niet duidelijk, maar de ligging van het kerkhof rond de Sint-Baafskathedraal, op een boogscheut afstand, zou daar eventueel voor in aanmerking kunnen komen. Uit historisch en archeologisch onderzoek is geweten dat het huidige kerkgebouw meerdere voorgangers kende. De oudste geschreven bronnen wijzen op een kerkgebouw in de 10de eeuw; maar meer informatie over locatie, vorm en uiterlijke van het gebouw ontbreken.

Alles wijst erop dat zeker in de periode vanaf de 7de tot de 9de eeuw na Chr. een begraafplaats in de omgeving moet zijn geweest. De knekelkuil en het lijksilhouet doen bovendien vermoeden dat dit niet heel ver van de huidige vindplaats kan zijn geweest. Deze vroegmiddeleeuwse restanten zijn zeker niet de eerste die in het Gentse stadscentrum werden opgegraven. Op en rond de Zandberg is de afgelopen jaren bij archeologische onderzoek wel één en ander uit dezelfde periode aan het licht gekomen, echter bleef het tot nu toe bij losse vondsten of alleenstaande structuren, geen grotere structuren of aanwijzingen voor een georganiseerde nederzetting. De resultaten van de opgraving aan de Biezekapelstraat werpen nu een nieuw licht op dit gegeven. Met het nu uitgevoerde onderzoek kon de aanwezigheid van een begraafplaats uit die vroege periode, al dan niet direct, worden aangetoond. Op basis daarvan kan men enkel concluderen dat er tijdens de vroegmiddeleeuwse periode reeds een groep mensen woonde die zich hadden verenigd in een goed gestructureerde samenleving met een gebedshuis en bijhorende begraafplaats.


Auteurs: Anoniem; Vanoverbeke, Robrecht; Terryn, Ben
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: BAAC Vlaanderen bvba

Laatmiddeleeuwse sporen

Datering: late middeleeuwen
Typologie: afvalkuilen, funderingslagen, ophogingslagen
Materiaal: baksteenwaar, Doornikse kalksteen
Gebeurtenis:

Sporen 18de eeuw

Datering: 18de eeuw
Typologie: beerputten, funderingslagen, kelders, muurresten
Materiaal: aardewerk, baksteenwaar, glas, natuursteen
Gebeurtenis:

Sporen 20ste eeuw

Datering: eerste helft 20ste eeuw
Typologie: muurresten, onderwijsgebouwen
Gebeurtenis:

Sporen Nieuwe tijd

Typologie: funderingslagen, kelders, puinlagen
Materiaal: baksteenwaar, bot (menselijk), Doornikse kalksteen
Gebeurtenis:

Volmiddeleeuwse sporen

Datering: 10de eeuw, 11de eeuw, 12de eeuw
Typologie: afvalkuilen, extractiekuilen, grafkuilen, kuilen
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), bot (menselijk), houtskool, klei, metaal, samengesteld bouwmateriaal
Gebeurtenis:

Vroegmiddeleeuwse sporen

Datering: 8ste eeuw, 9de eeuw, Merovingische periode
Typologie: kuilen
Materiaal: bot (menselijk)
Gebeurtenis:

Relaties

  • Is deel van
    Bisschoppelijk Seminarie

  • Is deel van
    Historische stadskern van Gent


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Biezekapelstraat 'Scharniergebouw' [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/989588 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.