Beschermd monument

Gemeentehuis Tielen en dorpsplein

Beschermd monument van tot heden

ID
4882
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/4882

Besluiten

Gemeentehuis van Tielen met cultuurgoederen, voorplein en standbeeld
definitieve beschermingsbesluiten: 21-02-2012  ID: 4972

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als monument betreft het voormalig gemeentehuis van Tielen, opgericht in 1876 naar ontwerp van provinciaal architect P.J. Taeymans, met inbegrip van het omgevende dorpsplein met enkele lindebomen en een dorpspomp.



Waarden

Het voormalig gemeentehuis is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

sociaal-culturele waarde

Het gemeentehuis van Tielen (1876) heeft een opvallende veruiterlijkte vormgeving binnen een gemeentelijke plattelandscontext als teken van zijn burgerlijke macht en autonomie. Het vrijstaande gebouw beklemtoont met zijn centraal torenvolume, pronkgevel met bel-etage en bordes op constructieve wijze de dominante aanwezigheid van het gemeentehuis binnen het dorp als teken van burgerlijk gezag. De ligging nabij de parochiekerk Sint-Margaretha bestendigt de juxtapositie van ‘gemeentelijke overheid’ versus (symbool van de) kerkelijke overheid. Het geheel van gemeentehuis, gekasseid voorplein met openbare dorpspomp (1868) en vrijheidslinde (1919), de lindebomen (1880-1890) aan weerszijden van het gemeentehuis alsook het Onze-Lieve-Vrouwebeeld (1946) op het achterplein, vervult een bijzondere betekenis als ontmoetingsplaats.

artistieke waarde

De neoclassicistische uitwerking van de voorgevel met bepleisterde onderdelen alsook de neomiddeleeuwse decoratie van het imposante torenvolume maken de hoofdgevel van het gemeentehuis van Tielen (1876) tot een ‘pronkgevel’en verlenen het geheel een artistieke meerwaarde. Op de bel-etage zijn de krachtlijnen van het oorspronkelijk planconcept nog herkenbaar, alsook bepaalde interieurelementen en cultuurgoederen aanwezig waardoor het oorspronkelijke representatieve karakter van dit niveau nog weerspiegeld wordt. De in bijlage opgelijste cultuurgoederen maken integrerend deel uit van het monument en worden mee opgenomen in de bescherming. De vrijheidsboom (1919) voor het gemeentehuis alsook de lindebomen aan weerszijden van het gebouw (1880-1890) zijn door hun mooie representatieve groeivorm beeldbepalend in de dorpskom. De vrijheidsboom is met zijn kandelaarvorm een kunstmatig gevormde boom.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: Het gemeentehuis van Tielen (1876) heeft een prominente ligging centraal op het dorpsplein en vormt door zijn vrijstaand volume, silhouet en decoratieve voorgevel, samen met de kerk, een beeldbepalend component dat het dorpscentrum mee structureert, karakteriseert en domineert. Het gekasseide voorplein met openbare dorpspomp (1868) en vrijheidslinde (1919) alsook de lindebomen (1880-1890) aan weerszijden van het gemeentehuis en het standbeeld op het achterplein zijn allen beeldbepalende elementen in de dorpskom die zowel de ruimtelijke als historische context van het gemeentehuis ondersteunen en er aldus een eenheid mee vormen. Veelal herinneren deze elementen aan een historische gebeurtenis. De lindeboom voor het gemeentehuis is een vrijheidsboom, geplant tussen kerk en gemeentehuis en herinnert aan de Eerste Wereldoorlog (1919). Het Onze-Lieve-Vrouwebeeld werd opgericht als dank voor de geboden bescherming tijdens de Tweede Wereldoorlog (1946). De lindebomen hebben allen een representatieve groeivorm: de kandelaarvorm van de vrijheidsboom refereert aan een bepaalde beheervorm uit het verleden waarbij beplantingen werden geschoren, gekapt, geleid of geknot.

Het gemeentehuis is exemplarisch voor de sinds de 19de eeuw opkomende bouwtypologie van gemeentehuizen, in casu conceptueel als gemeentehuis opgetrokken in neostijlen en naar ontwerp van de provinciale architect in functie, bouwmeester Pieter-Jozef Taeymans (1842-1902). In zijn ontwerpen voor het burgerlijk type van het gemeentehuis is een zekere trend merkbaar met tot in 1880 een weerspiegeling van zijn academische carrière in een nog sterk classicerende vormgeving. Nadien blijkt uit zijn ontwerpen dat hij zich meer toelegt op een neotraditionele of neo-Vlaamse renaissance bouwstijl. Het gemeentehuis van Tielen, zijn eerste opdracht binnen dit genre, is representatief voor Taeymans’ beginjaren (jaren 1870-1880) met enerzijds een neoclassicistisch getinte gevelgeleding en –decoratie en anderzijds traditionele elementen zoals het torenvolume met neomiddeleeuwse decoratie. De gaaf bewaarde gevelgeleding en –uitwerking resulteren nog in een duidelijke aflezing van de functies, opgebouwd uit een gelijkvloerse verdieping met oorspronkelijk de dienst- en bergruimtes en de hoofdverdieping (bel-etage) met de representatieve vertrekken.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Gemeentehuis van Tielen en dorpsplein

Tielendorp 1 (Kasterlee)
Voormalig gemeentehuis, gelegen ten noorden van de kerk en opgericht in 1876 naar ontwerp van provinciaal architect P.J. Taeymans. Het gemeentehuis is gelegen op een driehoekig dorpsplein met onder andere een dorpspomp, vredesboom en Onze-Lieve-Vrouwebeeld.

Is de omvattende bescherming van

Gekandelaarde linde als vredesboom

Tielendorp (Kasterlee)
De vredesboom is geplant in 1919 na de Eerste Wereldoorlog. Het gaat om een gekandelaarde Hollandse linde op het gekasseide voorplein bij het gemeentehuis.


Twee dorpslinden bij gemeentehuis Tielen

Tielendorp (Kasterlee)
Twee dorpslinden flankeren het gemeentehuis aan weerszijden. Het zijn twee opgaande zomerlinden die geplant zijn in de periode 1880-1890, na de realisatie van het gemeentehuis in 1876. Samen met het gemeentehuis vormen ze een beeldbepalend geheel op het dorpsplein van Tielen.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeentehuis Tielen en dorpsplein [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/4882 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.