Beschrijving
De bescherming omvat het neogotische complex van de Sint-Eligiuskerk, inclusief de parochie- en catechismuszaal, de sacristie met secretariaat en de onderpastorie.
Waarden
De Sint-Eligiuskerk met parochiezaal/catechismuszaal en sacristie/secretariaat en onderpastorie zijn beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde:
De neogotische Sint-Eligiuskerk, 1903-1905, werd ontworpen door de Ieperse stadarchitect Jules Coomans, leerling van Joris Helleputte en vooral bekend door zijn beslissende rol in de naoorlogse wederopbouw van deze stad. Het is één van zijn weinige opdrachten buiten West-Vlaanderen. De Sint-Eligiuskerk is een typisch product van de tweede generatie Sint-Lucasarchitecten, die de middeleeuwse, gotische bouwkunst in dit geval de 13de-eeuwse Scheldegotiek en de eigen, nationale en christelijke traditie als onvervangbare vormelijke inspiratiebron handhaafden. In de provincie Antwerpen zijn gave Sint-Lucas concepten zoals deze uitzonderlijk.
historische waarde
in casu cultuurhistorische waarde:
De bouw van de Sint-Eligiuskerk is onlosmakelijk verbonden met de unieke plaats die de families Teichmann en Belpaire, in het bijzonder Constance Teichmann en Marie-Elisabeth Belpaire, in de sociale en culturele geschiedenis van Antwerpen innemen. Mede door toedoen van Marie-Elisabeth Belpaire leerde pastoor Karsseleers de Sint-Lucas school kennen en kreeg één van haar adepten, ingenieur-architect Jules Coomans, de opdracht voor de bouw van de kerk.
historische waarde
in casu stedenbouwkundige waarde:
De Sint-Eligiuskerk inclusief bijgebouwen werd begin 20ste eeuw opgericht in en voor de wijk Stuivenberg die na de afbraak van de Spaanse wallen in 1864 en verder werd volgebouwd en deel uitmaakt van de 19de-eeuwse gordel rond de stad. Ingebed tussen de twee hoeken van een bouwblok beslaat ze het volledige segment van de tussenliggende straat en heeft ze, zowel in de nabije omgeving als in de ruimere context van de wijk, een belangrijke beeldbepalende en structurerende functie.
artistieke waarde
Afwerking en inrichting van de Sint-Eligiuskerk zijn opgevat als een neogotisch totaal kunstwerk waaraan naast anonieme auteurs ook meerdere vermaarde Sint-Lucas kunstenaars en -ateliers hun medewerking hebben verleend. Vrijwel alle glas-in-loodramen zijn van de hand van Gust Ladon, die een schitterend glasramengeheel met grote eenheid van programma en rijk kleurenspel realiseerde dat teruggaat op de gotische glas kunst van de 14de eeuw; zijn leerling Camille Ganton vervaardigde twee roosvensters. Richard Cayman ontwierp en Prosper Cornelis en Isaby realiseerden de monumentale en decoratieve muurschilderingen, Aloïs De Beuie, Remi Rooms en het atelier Peeters leverden het beeldhouwwerk en de meubelen met als hoogtepunt het grafmonument voor Constance Teichmann. Een grote verzameling schilderijen, waaronder meerdere van oudere oorsprong, verhogen de kunstwaarde van deze kerk.