beschermd monument
Pastorie Sint-Martinusparochie
beschermd monument van tot heden
- ID
- 7649
- URI
- https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7649
Besluiten
Pastorieën
definitieve beschermingsbesluiten: 27-01-2003 ID: 4003
Beschrijving
De pastorie Sint-Martinusparochie is beschermd als monument.
Binnen de afbakening van de bescherming ligt ook de tuin en de Sint-Rochuskapel.
Waarden
De pastorie is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:artistieke waarde, historische waarde
De pastorie werd opgericht in 1763, aangepast en gerestaureerd in 1904. De huidige pastorie is de laatste ontwikkelingsfase binnen de onafgebroken aanwezigheid van een 'pastoreel huis' te Erpe sinds 1574. In 1924 werd op het perceel van de pastorie een kapel gebouwd ter ere van de heilige Rochus. Typisch voorbeeld van een evoluerend gebouwentype van 18de tot de 20ste eeuw. Het gebouw is naar vorm, constructie, indeling, inrichting en aanleg (tuin) representatief voor de pastorie in de 18de eeuw (stuc, binnenschrijnwerk, trap). Links aan het huis werd in de 19de eeuw een druivenserre met neogotische inslag bijgebouwd. De kapel van de heilige Rochus in pitoreske stijl maakt integraal deel uit van het perceel.historische waarde
De historische waarde van de pastorie wordt gevormd door de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Dat vereiste een 'pastoreel huis'. Deze verplichting werd herhaald tijdens het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd. Het is pas ná de seculiere wet van 25 september 1769 dat de meeste pastorieën opgericht werden onder druk van de politieke overheid. De tiendenheffers werden daartoe verplicht. Slechts weinig pastorieën van voor 1769 bleven bewaard, wat hen tot bijzondere getuigen én referentiepunten maakt voor de evolutie in de tweede helft van de 18de eeuw. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van Concordaat van 1801. De pastorie hoort door deze historische context samen met de kerk, gemeentehuis en dorpsschool tot de historisch gegroeide dorpskern, de parochie en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap.artistieke waarde
De artistieke waarde van de pastorie bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). De drang naar het nieuwe en moderne resulteerde niet zelden in het herinrichten van één of meerdere kamers met nieuwe vormen, materialen en stijlen. Verschillende pastorieën getuigen van deze architecturale evolutie. In zowel de 18de als eerste helft van de 19de eeuw is de invloed vanuit Frankrijk op de kunst en architectuur in onze contreien zeer duidelijk. Die invloed is zeer duidelijk merkbaar in zowel de toegepaste stijlen als in de 18de-eeuwse formele tuinaanleg waarbij het huis 'entre cour et jardin' geplaatst werd. De typologie kent een zeer specifieke evolutie van dubbelhuis naar vrij grondplan. Typisch en uniek voor de pastorie is de mogelijkheid om de bovenverdieping af te sluiten van de benedenverdieping dankzij een smeedijzeren hek of luik dat van op de verdieping kan gesloten worden. De tuinen getuigen alle van de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorziening van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin. De aanleg is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt.Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Pastorie Sint-Martinusparochie [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7649 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Contact
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.