Beschrijving
De bescherming omvat de pastorie van de Sint-Aldegondeparochie en de ommuurde tuin, gelegen aan de Singelweg.
Waarden
De historische waarde van de pastorie bestaat uit de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Dat vereiste een 'pastoreel huis'. Deze verplichting werd herhaald tijdens het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd.
Het is pas ná de seculiere wet van 25 september 1769 dat de meeste pastorieën opgericht werden onder druk van de politieke overheid. De tiendenheffers werden daartoe verplicht. Slechts weinig pastorieën van voor 1769 bleven bewaard wat hen tot bijzondere getuigen én referentiepunten maakt voor de evolutie in de tweede helft van de 18de eeuw. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van Concordaat van 1801.
De pastorie hoort door deze historische context samen met de kerk, gemeentehuis en dorpsschool tot de historisch gegroeide dorpskern, de parochie en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap.
De artistieke waarde van de pastorie bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). De drang naar het nieuwe en moderne resulteerde niet zelden in het herinrichten van één of meerdere kamers met nieuwe vormen, materialen en stijlen. Verschillende pastorieën getuigen van deze architecturale evolutie. In zowel de 18de als eerste helft van de 19de eeuw is de invloed vanuit Frankrijk op de kunst en architectuur in onze contreien zeer duidelijk. Die invloed is zeer duidelijk merkbaar in zowel de toegepaste stijlen als in de 18de-eeuwse formele tuinaanleg waarbij het huis 'entre cour et jardin' geplaatst werd.
De typologie kent een zeer specifieke evolutie van dubbelhuis naar vrij grondplan. Typisch en uniek voor de pastorie is de mogelijkheid om de bovenverdieping af te sluiten van de benedenverdieping dankzij een smeedijzeren hek of luik dat van op de verdieping kan gesloten worden.
De tuinen getuigen allen van de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorzienigheid van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin. De aanleg is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt.
Verschillende tuinen zijn landschappelijk tevens van betekenis door hun bijzonder dendrologisch waardevol bomenbestand.
De pastorie van de parochie Sint-Aldegonde met inbegrip van ommuurde tuin is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde, historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: De beeldbepalende pastorie van de parochie Sint-Aldegonde, met bijhorende tuin, werd opgetrokken op de ommuurde site van de minstens tot het begin van de 19de eeuw opklimmende pastorie en illustreert de evolutie binnen de pastoriebouw. De begin 20ste-eeuwse pastorie is een representatief voorbeeld van een pastoorswoning in neotraditionele stijl uit die periode. De structuur en constructiedelen zoals ontworpen in 1909 door bouwkundige Goethals uit Aalst bleven integraal bewaard evenals de kenmerkende eigentijdse interieuraankleding (stucwerk, binnenschrijnwerk, trap en dergelijke).
Het gebouw is door de architectuur en inplanting in de as van de Sint-Aldegondekerk zeer herkenbaar als pastoriegebouw, visualiseert de band kerk-pastorie én getuigt van het aanzien dat de kerkelijke overheid genoot in de kleine dorpsgemeenschap.