Vallei van de Molenbeek: fase 1
beschermd cultuurhistorisch landschap van tot heden
- ID
- 8754
- URI
- https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8754
Besluiten
Vallei van de Molenbeek: fase I
definitieve beschermingsbesluiten: 05-11-2004 ID: 4318
Beschrijving
Het noordelijk deel van de vallei van de Molenbeek te Erpe-Mere is beschermd als landschap (fase 1) bij ministerieel besluit van 5 november 2004. Omwille van administratieve redenen werd de Molenbeekvallei in twee fasen beschermd. Fase 1 betreft het deel tussen de Gotegemmolen en de Broekmolen, met een zijvallei op de linkeroever. De als monument beschermde watermolen Ten Broeck maakt geen deel uit van de bescherming. Het zuidelijk deel van de vallei (fase 2) werd als landschap beschermd bij ministerieel besluit van 6 februari 2007.
Waarden
De vallei van de Molenbeek is beschermd als landschap omwille van het algemene belang gevormd door de:historische waarde
Het landschap rond de Molenbeek heeft zijn historische landschapsopbouw gaaf en herkenbaar behouden. De kouter- en veldnamen die hier talrijk op de hogere delen voorkomen vallen samen met het ontstaan van grote aaneengesloten bouwlanden in de volle middeleeuwen. Deze grootschalige, open gebieden kunnen we vandaag nog altijd herkennen. De lage valleigronden, met het meers- of broektoponiem, zijn tijdens de middeleeuwen in hun huidige vorm ontstaan. De natte graslanden, hooilanden en hier en daar bosjes hadden een veel kleinschaliger voorkomen. Sinds de late middeleeuwen werden de gronden steeds meer omhaagd en ontstond zo een meer gesloten karakter. Tussen de hoger gelegen kouters en de lagere graslanden is de muur van hagen en houtkanten soms nog bewaard.Het kleinschalig wegenpatroon (paden en wegels die door de vallei lopen) is sinds de kaart van de Ferraris vrij gaaf bewaard gebleven. De Landries en de dries van Aaigem liggen op de valleiovergang. Enkele grote hoeven zijn nog gaaf bewaard, samen met huiskavel en omhaagde boomgaard. De hoeves, watermolens en driesstructuren zijn relicten van historische nederzettingen.
natuurwetenschappelijke waarde
De vallei bevindt zich in de zandleem- en leemstreek, de dikte van de leemlaag schommelt naargelang de oriëntatie van de valleihelling. In de lagere delen zijn alluviale en colluviale, en soms venige afzettingen gebeurd.Het alluviaal elzenrijk essen-iepenbos is het meest verspreide bostype, dit komt in de Blauwbossen, de bossen ten oosten van de Blauwbossen (aan Visser) en in het Vorsinckbos goed ontwikkeld voor. Dit zijn niet toevallig bossen die sinds de 18de eeuw een ononderbroken verloop hebben gekend.
In de kruidlaag van de bossen komen typische soorten voor, zoals gewone dotterbloem (Caltha palustris) en ijle zegge (Carex remota), zeldzamere plantensoorten zoals verspreidbladig goudveil (Chrysosplenium alternifolium), bittere veldkers (Cardamine amara) en moerasstreepzaad (Crepis paludosa).
De botanisch interessante graslanden liggen in de vallei of op de steilere valleiwanden. De meest waardevolle behoren tot het dotterbloemverbond (Calthion palustris).
De lijnvormige vegetaties, waaronder de oevervegetaties met het zeer zeldzame rivierkruiskruid (Senecio fluviatilis) en de bermen langsheen de Molenbeek, bermen van oude buurtwegels of bermen tussen twee prikkeldraadafsluitingen in zijn op verschillende plaatsen botanisch zeer interessant. Het gaat hier over soorten zoals muizenoor (Hieracium pilosella), rode ogentroost (Odontites vernus subsp. serotinus), spits havikskruid (Hieracium lactucella), aardbeiganzerik (Potentilla sterilis), gewone ereprijs (Veronica chamaedrys), rapunzelklokje (Campanula rapunculus), echt duizendguldenkruid (Centaurium erythraea), fraai duizendguldenkruid (Centaurium pulchellum) en kleine leeuwentand (Leontodon saxatilis).
esthetische waarde
De Molenbeek vormt een gecompartimenteerd groen lint tussen de open akkerlanden. Enkele paden die het gebied doorkruisen ontsluiten de vallei. Sommige paden zijn in de loop van de tijd tot holle wegen geëvolueerd. De vallei, met de meanderende beek die af en toe door een watermolen wordt onderbroken biedt een afwisselend, idyllisch en kleinschalig landschap.
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Vallei van de Molenbeek: fase 1 [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8754 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Contact
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.