Beschermd monument

Kasteeldomein van Schelderode

Beschermd monument van tot heden

ID
8764
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8764

Besluiten

Geografisch pakket Schelderode
definitieve beschermingsbesluiten: 10-02-2000  ID: 3543

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als monument omvat het kasteel van Schelderode, het kasteelpark, de aanhorigheden, de kasteelmuren en de toegangspoort. Ook één van de boerenarbeiderswoningen, die ook nog eens apart als monument beschermd zijn, is opgenomen in de afbakening.



Waarden

Kasteel van Schelderode, kasteelpark en aanhorigheden met inbegrip van kasteelmuren en toegangspoort zijn beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

artistieke waarde

Het kasteel van Schelderode is een bijzonder fraaie, pittoreske en kwalitatief hoogstaande uiting van Bethuniaanse neogotische bouwkunst, geconstrueerd omstreeks 1864-1865 door en als eigen woning van de kunstenaar Florimond Van de Poele. De architecturale creatie en de interieurafwerking resulteerde, in de kunstambachtelijke geest van de Gentse Sint-Lucasneogotiek, uit het samenwerkingsverband van twee artistiek vooraanstaande vertegenwoordigers van deze stijlstroming namelijk van Florimond Van de Poele zelf en van Jean Bethune. De stilistische homogeniteit, de smaakvolle verhoudingen van bouwvolumes en gevelbehandeling met een kunstzinnige detailuitwerking verlenen dit architecturaal kunstwerk een zeer uitzonderlijk karakter.

historische waarde

Het domein bij het neogotische kasteel gebouwd omstreeks 1864-1865 voor en door oudheidkundige en architect Florimond Van de Poele, gaat terug op het vroeger foncier van de heren van Rode, het "Hof ten Daele" waarvan het kasteel in de 17de eeuw verdwenen was. Als feodaal centrum van de sinds de 13de eeuw aanzienlijk grote heerlijkheid het "Land van Rode" heeft deze site bijgedragen tot de ontwikkeling van de dorpskern van Schelderode. Door de middeleeuws geïnspireerde bouwtrant van het kasteel van Schelderode en zijn opvallende aanwezigheid achter de deels neogotische parochiekerk, wordt de initiële historische context van de kasteelsite en dorpskerk thans nog sterk gevisualiseerd. Het kasteeldomein vormt typologisch en visueel een entiteit van cultuurlandschappelijke en bouwkundige bestanddelen met een conceptuele samenhang. Volgende elementen zijn als inherente delen van een representatief en goed bewaard kasteeldomein, typerend voor de tweede helft van de 19de eeuw, essentieel:
- het middeleeuws geïnspireerde kasteel met zijn ommuurde binnenplaats en voorgebouw met inrijpoort
- de gedeeltelijke ommuring van het kasteelpark met gekanteelde grote toegangspoort en kleine poortjes, de personeelswoning met afhangen, de ommuurde moestuin met serre en tuinpaviljoentjes
- het kasteelpark begrensd door de Melsenbeek en met serpentinevijver beneden aan de steilrand, aangelegd in "landschapsstijl" op het Scheldetalud met brede vista' s vanuit het kasteel op de aanpalende Scheldemeersen.
Architectuurhistorisch is het kasteel van Schelderode, opgericht omstreeks 1864-1865 als eigen woning voor en door oudheidkundige en architect Florimond Van de Poele, een zeldzame en gaaf bewaarde creatie op het vlak van neogotische burgerlijke bouwkunst behorend tot zijn architecturaal oeuvre. Als resultaat van het samenwerkingsverband tussen Florimond Van de Poele en Jean Bethune is het kasteel een representatieve vertegenwoordiger van de Gentse Sint-Lucasneogotiek uit de tweede helft van de 19de eeuw en een merkwaardig voorbeeld van Bethuniaanse baksteenarchitectuur.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Kasteeldomein Schelderode

Schelderodeplein 8-9, 8A (Merelbeke)
Het deels ommuurde kasteeldomein, met aanhorigheden in park met vijver, bevindt zich tussen de Gaversesteenweg en de Scheldemeersen, ten noordwesten van de kerk. Het kasteel uit 1865 is ontworpen door en voor oudheidkundige Florimond Van de Poele, in samenwerking met baron Jean Bethune. Het merkwaardige bakstenen kasteel met zijn sprookjesachtig voorkomen is in neogotische stijl opgericht naar patroon van de 15de-eeuwse Brugse gotiek. Het park werd aangelegd in landschapsstijl en dit volgens de mode en stijlkenmerken typerend voor de tweede helft van de 19de eeuw.

Is de omvattende bescherming van

Boerenarbeiderswoningen

Gaversesteenweg 478 (Merelbeke)
De noordoosthoek van het kasteeldomein van Schelderode wordt duidelijk visueel afgebakend door een pittoresk ensemble van landelijke huisjes met bijgebouwen. Vroeger was dit één woning maar nu zijn het twee woningen met het karakter van een boerenwoning en met typische aanhorigheden zoals stallen en bakhuis. De woning klimt in kern op tot de 18de eeuw; in de periode tweede helft van de 19de eeuw - begin 20ste eeuw ze het enigszins verhoogd en in traditionele zin aangepast overeenkomstig de bouwtrant van de personeelswoning van het kasteel.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Scheldemeersen tussen Zevergem en Schelderode

Zevergem (De Pinte), Zwijnaarde (Gent), Melsen, Merelbeke, Schelderode (Merelbeke), Eke (Nazareth)
De Scheldemeersen van Zevergem-Schelderode vormen één van de weinige restanten van een aaneengesloten meersenlandschap in de Scheldevallei. Het gebied wordt gekenmerkt door de afwisseling van meersen, afgesneden meanders, populierenaanplantingen en door greppels opgedeelde graslandpercelen. Het kasteeldomein van Schelderode ligt op de steilrand.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein van Schelderode [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8764 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.