Beschrijving
Deze bescherming betreft de mijnkrater uit de Eerste Wereldoorlog genaamd Maedelstede.
Waarden
De mijnkrater van de Eerste Wereldoorlog genaamd Maedelstede, die het resultaat is van de ontploffing van een Britse dieptemijn op 7 juni 1917, relict van de mijnenslag, is beschermd als monument omwille van het algemene belang gevormd door de:
archeologische waarde
Mijnkraters vormden na hun ontstaan ideale locaties voor constructies, zoals schuilplaatsen
of nieuwe aanzetten tot ondergrondse galerijen. Op hun beurt werden kraters als versterking
in de frontlinies ingebouwd. Zij vormen dus ook potentiële vindplaatsen van archeologische
resten van de Eerste Wereldoorlog.
ruimtelijk-structurerende waarde
De mijnkrater van Maedelstede was ruimtelijk structurerend voor de naoorlogse heraanleg
van het stratenpatroon. Hij was bepalend voor de heraanleg van de Oosthoekstraat na 1918,
die ter hoogte van de krater in een brede bocht de vorm van de kraterlip volgt.
technische waarde
Ook al zijn ondermijningen traditionele vormen van oorlogsvoering, de ondergrondse oorlog
in de Westhoek evolueerde en kende technische vernieuwingen. De grote mijnkrater van
1917 is het resultaat van de plaatsing van een dieptemijn, grote hoeveelheden springstof
(42,6 ton) die diep (30 m) in de ondergrond werden ingegraven. Technisch werd dat pas
mogelijk nadat met behulp van stalen zinkschachten de moeilijk bereikbare tertiaire kleilagen
in de ondergrond konden worden aangeboord. De omvang van de krater is representatief
voor de fase in de oorlog waarbij men op grote diepte, vanuit de diepliggende droge kleilagen,
het front ondermijnde. De springlading van Maedelstede was de op één na grootste van de
hele Wijtschateboog.
culturele waarde
Bij de explosie van de ingegraven mijn kwamen manschappen om die op dat moment de
voorste loopgraven bezetten. Niet alleen Duitse, maar ook Commonwealth troepen kwamen
om. Want de Maedelstede-mijn explodeerde 12 seconden later dan voorzien, terwijl intussen
al het startsein voor 9e infanterieaanval was gegeven. De aanstormende manschappen
werden gekwetst of gedood. Voor deze mensen is de mijnkrater hun laatste rustplaats
gebleven. Bijzonder voor Maedelstede is de associatie met de dood van de Ierse nationalist,
William Redmond, die deel uitmaakte van het Britse leger maar tegelijk een periode van
streven naar zelfbestuur vertegenwoordigde. De Maedelstede mijnkrater heeft een bijzondere
betekenis voor de herdenking van Eerste Wereldoorlog in Ierland. De herinnering aan de
Eerste Wereldoorlog kent nog altijd een breed maatschappelijk en internationaal draagvlak.
Het open zicht vanaf de Vierstraat op de hoger gelegen kraterlip draagt bij tot de publieke
belevingswaarde van dit relict.
historische waarde
De mijnkrater getuigt van de ondergrondse mijnenoorlog zoals die in de periode 1914-1918
op het front in de Westhoek werd gevoerd. Kenmerkend voor de Eerste Wereldoorlog was
zijn statische karakter: een vier jaar durend, bloedig conflict dat tot volledige stilstand was
gekomen. Bovengronds lukte het niet om tot een doorbraak te komen en dus probeerde men
het ondergronds. Historisch gezien paste de techniek van ondermijningen in de traditie van
de belegering van vestingen, zoals die in lang vervlogen tijden vaak was toegepast.
De Maedelstede mijnkrater is één van de restanten van de mijnenslag die op 7 juni 1917 met
de gelijktijdige ontploffing van 19 dieptemijnen uitbarstte. De site maakt deel uit van het
slagveld van de derde slag om Ieper (juni-november 2017) en markeert samen met de andere
relicten de historische frontlijn van waaruit het geallieerde offensief vertrok. Bijzonder aan de
mijnenslag is dat hij een in de tijd en ruimte beperkte doorbraak op het front in de Westhoek
realiseerde, in tegenstelling tot eerdere initiatieven elders op het westelijke front. Het schema
van de mijnenslag onderging in de jaren tussen het bedenken van het plan en de uitvoering
verschillende veranderingen. Het toevoegen van nieuwe locaties aan het oorspronkelijke
schema was er daar één van: Maedelstede was één van die laatste toevoegingen. Pas enkele
dagen voor het offensief was de springlading klaar.
Goed bewaarde landschappelijke relicten van de Eerste Wereldoorlog die nog zichtbaar zijn
op het terrein, zijn zeldzaam. Na de oorlog lag de frontzone bezaaid met miljoenen
granaattrechters en resten van militaire infrastructuur. Tijdens de reconversie van het
oorlogslandschap naar een genormaliseerde, leefbare agrarische omgeving werden de
meeste oorlogsrestanten weggewerkt: gronden werden geëffend, landbouwterreinen gediepgrond, loopgraven ontmanteld, percelen opnieuw gebruiksklaar gemaakt. De
mijnkrater is één van de weinige relicten van het vroegere oorlogslandschap die nog in situ
op het terrein herkenbaar is. De Maedelstede krater geeft de ligging van de Duitse linies aan.