erfgoedobject

Hoeve 't Oosthof

bouwkundig element
ID
78896
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78896

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Hoeve 't Oosthof
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve 't Oosthof
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Hoeve " 't Oosthof", één van de bekendste en in de literatuur meest afgebeelde hoeves uit de streek rond Damme. De gaaf bewaarde 18de-eeuwse hoevegebouwen vormen een uiterst pittoresk ensemble in een uniek polderlandschap gevormd door de dijk en de vlakke polderweiden.

Historiek

De naam van de hoeve staat in relatie tot het "Westhof", en wijst de ligging van beide hoeves aan ten opzichte van het Kasteel van Oostkerke. Het Oosthof was in de feodale tijd eigendom van de Heren van Lembeke, die hun kasteel hadden in Monnikerede aan het Zwin, te situeren vlakbij de hoeve.

De huidige hoevegebouwen zijn 18de- en 19de-eeuws, de hoevesite zelf is echter nog ouder en klimt minimaal op tot de 16de eeuw, zie aanduiding op de kaart van Pieter Pourbus uit 1561-1571. Een eind-17de-eeuwse kaart toont vrij gedetailleerd de samenstelling van de hoeve in die tijd, namelijk boerenhuis met haaks aansluitende stallen in de zuidoostelijke hoek van het erf, met ten noorden daarvan twee losse bedrijfsgebouwen.
De ontwikkeling van de hoeve gedurende de 18de eeuw is duidelijk af te lezen op de gebouwen zelf: de gebouwen zijn gedateerd. Het woonhuis met een kenmerkend L-vormig grondplan is gebouwd in 1710. De aan de straatkant aansluitende stal is in 1715 gerealiseerd. Het bakhuis wordt opgetrokken op de plaats van een ouder gebouwtje in 1784. Kaartmateriaal toont aan dat ook de korte stalvleugel aan het boerenhuis een 18de-eeuwse constructie is en dat midden 18de eeuw een ruime schuur werd gebouwd. Deze schuur wordt in 1882 door een nieuwe lenteschuur vervangen, zie datering met muurankers. In het vierde kwart van de 20ste eeuw worden bij de bestaande hoevegebouwen nieuwe loodsen opgetrokken; met uitzondering van interne aanpassing van het woonhuis en heropbouw van een beschadigde zijpuntgevel van de stal, zijn de gebouwen intact bewaard.

Beschrijving

Hoeve met losstaande bakstenen bestanddelen onder pannen zadeldaken, op een langwerpig erf in de Oudlandpolders, tegen de noordkant van de Krinkeldijk aan. Ten westen van het erf, resten van een vroegere rechthoekige boomgaard.

Witgekalkt woonhuis in de noordwestelijke hoek van het erf, met kenmerkend L-vormig grondplan, aan beide eindes voortgezet met lagere stalvleugel. Klein ommuurd binnenerfje tussen boerenhuis en bakhuis. Erfgevel van drie lage traveeën, waarop de haakse aan de straat gelegen vleugel aansluit, bestaande uit twee lage en twee opkamertraveeën. De drie eindgevels van het huis zijn voorzien van muurvlechtingen. De linkerzijpuntgevel van het langs de straat gelegen laaghuis heeft drie ovale openingen en het jaartal "1710" in contrasterende bakstenen cijfers (recent wit geschilderd). Voorgevel opkamer door steunbeer gestut, tussen laag- en hooghuis een rondbogige beeldnis met zwarte bakstenen omlijsting, Mariabeeld achter glas. Licht getoogde muuropeningen, beluikte vensters met vernieuwd schrijnwerk, groen geschilderd; sinds de aankoop door de pachters in combinatie met geel. De vensters van de opkamer zijn beveiligd met diefijzers.

Aan erfgevel, aansluitende lage stalvleugel, witgekalkte erfgevel met gesloten karakter (kleine vierkante stalvensters), één travee is aangepast als woongedeelte.

Aan straatkant eveneens aansluitende stalvleugel. Rood bakstenen volume dat iets naar voor springt tegenover het woonhuis. Gesloten straatgevel afgeboord met rechte tandfries, rechterzijpuntgevel is met muurankers "1715" gedateerd. Deze zijgevel werd na beschadiging door aanrijding heropgemetseld, met behoud van enkele muurvlechtingen en blinde ronde opening in geveltop. Bij de opmaak van de inventaris door Devliegher in 1970 zijn de plaatsen voor de koeien door natuurstenen slieten van elkaar afgescheiden. Aan achtergevel, recente aanbouw.

Ten westen van het boerenhuis, aan de andere kant van een klein voorerf, het witgekalkte bakhuis. Dit gebouwtje is door een gevelsteen uit "1784" gedateerd en heeft muurvlechtingen. Typerende rechthoekige deuropening met afgeronde hoeken. Aanbouw onder lessenaarsdak.
Ten noorden van het erf, een schuur die in 1882 wordt gebouwd ter vervanging van een 18de-eeuwse schuur, jaarankers sieren lijstgevel aan erfzijde. Hoge bruine baksteenbouw onder pannen zadeldak, enkelvoudige dwarsschuur met hoge korfboogpoorten. Ten noorden, westen en oosten, ingesloten door recente bedrijfsgebouwen.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Oostkerke, 1865/9, 1886/19.
  • Rijksarchief Brugge, Fonds Watering van Blankenberge, nr. 1096: Kaart van een hofstede gelegen te Oostkerke, in de watering van 's Heer Baselishoek, 34ste-36ste, 66ste, 67ste, 71ste begin, ..., in het bezit van Pieter De Clercq, gemaakt door D. Seghers (1758), kopie naar een kaart van Fr. Verplancke uit 1698.
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 1535: Kaart van al de polders gelegen in Oostkerke en Hoeke tussen de dijk van 's Heer Baselishoek, Zanddijk en Sluise vaart, opgemaakt door D. Seghers (1764).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 566: Kaart met de verenigde wateringen van 's Heer Baselishoek en de Kerkwatering van Oostkerke, met aanduiding van boerderijen, wegen, waterlopen (1764).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 524: Kaart met de watering van 's Heer Baselishoek en de Kerkwatering van Oostkerke, met wegen, waterlopen en gebouwen, gemaakt door D. Segher, landmeter (1765).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 567: Topografische kaart met de verenigde wateringen van 's Heer Baselishoek en de Kerkwatering van Oostkerke, in Oostkerke, Hoeke en Monnikerede (na 1765).
  • Rijksarchief Brugge, Fonds Watering van Blankenberge, nr. 1114: Kaart van een hofstede gelegen te Oostkerke, in de watering van 's Heer Baselishoek, 2de, 3de, 7de, 9de begin en de Kerkwatering van Oostkerke, 6de begin, in het bezit van het klooster van de Jacobinessen te Brugge (18de E).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 1059: Kaart met een boerderij en landerijen te Oostkerke, in het bezit van de Jacobinessen (18de E).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 594: Perceelsgewijze kaart met een boerderij en landerijen te Oostkerke, in verschillende wateringen, in het bezit van en bewoond door Pierre De Clerck, gemaakt door J.J. Rabaut, gezworen landmeter van het Brugse Vrije (1778).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Omlopers Vincent, nr. 101: Kaart van de Kerkwatering van Oostkerke en de watering van 's heer Baselishoek, opgemaakt door J.F. Van de Pitte (1796).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1143: Figuratieve kaart van een hofstede en landerijen in de Kerkwatering van Oostkerke (Sie. 4-9) en de watering van 's Heer Baselishoek (Sie. 10, 12, 13), eigendom van baron Anselme de Peellaert, 84,7 x 46,2 cm, opgemaakt door Fr. d'Hauw - Vereecke G.J. (maart 1806).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1182: Figuratieve kaart van landerijen in de Kerkwatering van Oostkerke (Sie. 5-7, 9, 10) en de watering van 's Heer Baselishoek (Sie. 12, 13), eigendom van Baron de Peellaert, 90 x 56,5 cm (19de E).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1139a: Figuratieve kaart van een hofstede en landerijen in de Kerkwatering van Oostkerke (Sie. 12-13) en de watering van 's Heer Baselishoek (Sie. 11-14), ..., eigendom van de erfgenamen van Pierre de Clercq, 60 x 78,7 cm (kopie uit 1814).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1139b: Figuratieve kaart van een hofstede en landerijen in de Kerkwatering van Oostkerke (Sie. 12-13) en de watering van 's Heer Baselishoek (Sie. 11-14), ..., eigendom van de erfgenamen van Pierre de Clercq, 132 x 200 cm (kopie 19de E).
  • Rijksarchief Brugge, Fonds Watering van Blankenberge, nr. 1131: Kaart van landen gelegen te Oostkerke, in de watering van 's Heer Baselishoek, 11de begin, ..., in het bezit van Jan Blommaert, gemaakt door L.F. Vande Pitte (circa 1814).
  • Rijksarchief Brugge, Fonds Watering van Blankenberge, nr. 1125: Kaart van een hofstede gelegen te Oostkerke, in de watering van 's Heer Baselishoek, 12de begin en de Kerkwatering van Oostkerke, 8ste, 9de, 13de begin, ..., in het bezit van de erven van Mattheus De Zutter, gemaakt door L.F. Vande Pitte (1830).
  • Rijksarchief Brugge, Fonds Watering van Blankenberge, nr. 1130: Kaart van gronden gelegen te Oostkerke, in de Kerkwatering van Oostkerke, 8ste, 9de, 10de, 13de begin en de watering van 's Heer Baselishoek, 9de-12de begin (19de E).
  • DE KEYSER R., Zo was Oostkerke, s.l., s.d., s.p.
  • DEVLIEGHER L., De Zwinstreek, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 4, Tielt, 1970, p. 163 (De Naaie 65).
  • RAU J., Het Damme van toen en omgeving, Brugge, 1981, p. 111.
  • VERHULST A., Landschap en landbouw in Middeleeuws Vlaanderen, Brussel, 1995, p. 24-25.

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve 't Oosthof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78896 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.