erfgoedobject

Begraafplaats Zaventem

bouwkundig element
ID
127119
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/127119

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Begraafplaats Zaventem
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Begraafplaats Zaventem
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

De begraafplaats van Zaventem ligt ten oosten van de woonzone, meer bepaald in het landelijke gebied dat begrensd wordt door de zogenaamde bocht van Nossegem. Voortgaande op de literatuur werd het kerkhof rond de Sint-Martinuskerk in 1907 opgeheven en werd er door de gemeenteraad in 1909 beslist om een nieuwe begraafplaats aan te leggen tussen de spoorlijn Brussel-Leuven en de vroegere Loovelden.

De begraafplaats is volledig ommuurd met toegang in de zuidwestelijke hoek; ze bestaat uit twee delen, het westelijke deel is door een kruisvormig padenpatroon ingedeeld in vier blokken met op de diverse hoeken de graven van vooraanstaanden. In de as van het centrale oost-westpad ligt tegen de westelijke omheiningsmuur het lijkenhuisje en in de as van de toegang ligt het monumentale graf van de familie Quitmann.

Het tweede, iets bredere, oostelijke deel is vermoedelijk een uitbreiding uit de jaren 1930; op de topografische kaart van 1930 is enkel het westelijke deel weergegeven; de registratie op het kadaster van de hele begraafplaats gebeurde in 1937. Centraal in dit gedeelte staat een groot hardstenen kruis. Vooraan liggen aan weerszijden de graven van de oud-strijders. Bij de overgang van het westelijke naar het oostelijke deel, tegen de zuidelijke omheiningsmuur liggen 5 graven van het Gemenebest; het betreft hier vijf Britse militairen die sneuvelden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Toegang met omheiningsmuur

Drieledig uitgewerkte toegang oorspronkelijk bestaande uit een centraal ijzeren hek tussen geblokte, hardstenen pijlers op een dito onderbouw met bossage, met aan weerszijden een muurpartij met spiegel, in de hoeken voorzien van diamantkopstenen ter decoratie, gevat tussen gelijkaardige pijlers. Momenteel is het hek niet langer ter plaatse. Vrij eenvoudige bakstenen omheiningsmuur met hardstenen dekplaat, geritmeerd door bakstenen pijlers onder diamantkopdekplaat.

Lijkenhuisje

Eenvoudige constructie op rechthoekige plattegrond, die qua uitzicht refereert aan de neotraditionele stijl uit het begin van de 20ste eeuw. Het lijkenhuisje werd gelijktijdig gebouwd met de aanleg van de begraafplaats. Het betreft een klein bakstenen gebouwtje van één bouwlaag op natuurstenen onderbouw, afgedekt door een zadeldak tussen tuitgevels. Hardsteen werd gebruikt voor muurbanden, hoekblokken, omlijstingen en stijlen van de rechthoekige muuropeningen. Het schrijnwerk werd vrij recent vernieuwd.

Grafmonument Familie Quitmann

Het monument is gelegen in de onmiddellijke omgeving en in de as van de toegang tot de begraafplaats. Al dadelijk bij de opening van de nieuwe begraafplaats werd een familievergunning voor de familie Quitmann (Karel Quitmann overleed in 1911) afgeleverd voor een oppervlakte van 26 vierkante meter vlak bij de ingang; niet iedereen was er mee opgezet dat het praalmonument van de 'protestant Quitmann' als 'de verheerlijking van het kapitaal' het zicht zou belemmeren op de rest van de begraafplaats.

Het monument is uitgewerkt als een kleine Griekse tempel met klassiek hoofdgestel op Ionische zuilen van graniet en bekroond door een driehoekig fronton. Inwendig is er een cassettenplafond met rozetten en staat op een hoge, granieten sokkel een beeld van de Heilige Familie, gesigneerd A. Allar. Het grafmonument zelf is gesigneerd Losange Bruxelles.

Grafmonument Familie Feldheim

Het grafmonument van de familie Feldheim ligt min of meer centraal en is uitgewerkt als een eenvoudige, granieten zuil versierd met bronzen guirlandes, op een hardstenen sokkel en omgeven door een bronzen buisleuning tussen hardstenen pijlertjes.

Grafmonument Familie Coppin

In de noordoostelijke hoek tegen de omheiningsmuur ligt het grafmonument van de familie Coppin-Van Gietsom, oprichters van de leerlooierij Coppin; het monument, uitgevoerd in graniet, omvat een classicistisch uitgewerkte portiek onder een gebogen fronton; in de portiek staat het beeld van een lederbewerker, gesigneerd G. Fischweiler 1941. Het beeld draagt in de sokkel als opschrift 'Willen is kunnen/ Arbeid veredelt/ Orde geeft welvaart'; een plaatje met vermelding 'Bléhen-Detiege/ Art Funerair/ Bruxelles Evere' verwijst naar de grafleverancier.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Zaventem, afdeling I (Zaventem), 1937/2.
  • VANNOPPEN H. 1981: De geschiedenis van Zaventem, de industriegemeente van Midden-Brabant, Zaventem, 191-193.

Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Grafteken Coppin-Van Geetsom

  • Omvat
    Grafteken Feldheim

  • Omvat
    Grafteken Quitmann

  • Is deel van
    Zaventem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Begraafplaats Zaventem [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/127119 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.