erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Laurentius

bouwkundig element
ID
13230
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13230

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek

Uit witte zandsteen opgetrokken laatgotische kruiskerk met westtoren; vroeger kerkhof (ontruimd in 1950) vervangen door pleinaanleg met grasperken en parkeerterreinen. Parochie opgericht circa 1200.

Huidige kerk dateert uit de tweede helft van de 16de eeuw en zoals zovele in verschillende fasen gebouwd; volgens F. Donnet daterend uit de 15de eeuw.

Geteisterd tijdens Beeldenstorm in de 16de eeuw, tijdens Spaanse Furie werd het dorp grotendeels verwoest en vermoedelijk ook de kerk. Hersteld in 1649-1659 en in de 17de eeuw werden aan beide zijden van het koor bakstenen gebouwen toegevoegd namelijk sacristie en magazijn.

Laag tentdak van de toren in 1827 vervangen door naaldspits, vermoedelijk naar ontwerp van J. Steerlinck (maakte bestek). Ook werd toen het voegwerk van de toren hersteld en de steunberen vervangen door pilasters. In 1866 naar ontwerp van Eugeen Gife enkele werken aan toren en kerk namelijk terugplaatsen steunberen, hervoegen en plaatsen neogotische traceringen in de spitsboogvensters.

Herstelling van enkele daken in 1873 en kleine herstellingen aan parement, schaliën, en goten in 1887. Herstel oorlogsschade namelijk nieuwe torenspits, herstel toren, steunberen naar ontwerp van Jan Sel in 1923.

Gedeeltelijke vergroting in 1967-1969 naar ontwerp van J.L. Stynen en R. De Bruyn omvattende het bouwen van zijbeuken, sacristie en doopkapel, alsook een grondige wijziging van het interieur namelijk verbinding schip met nieuwe zijbeuken; ontpleistering waardoor houten spitstongewelf in schip en transept, en een spitstongewelf uit de 17de eeuw met gordel bogen en nokbalk in koor, vrijkwamen.

Beschrijving

Plattegrond omvat een westtoren, eenbeukig schip van twee traveeën geflankeerd door rechthoekige zijbeuken, transept van één travee met vlakke sluiting, koor van twee traveeën en driezijdige sluiting, vierkante zijkapel en doopkapel. Vierkante westtoren van vijf geledingen onder achtzijdige ingesnoerde naaldspits (leien). Overhoeks geplaatste steunberen met zes versnijdingen. Polygonaal traptorentje in de noordwestelijke hoek. Korfboogdeur in geprofileerde omlijsting onder rechthoekige arduinen gedenksteen met opschrift "Anno MDCCXLIX P.J. Daem Pastor, J.F. Gellynck, burgemeester. Anno 1827." (verwijzend naar herstelling in 1827 en vermoedelijk nog een van 1749 (?). Groot spitsboogvenster met neogotische tracering (derde kwart van de 20ste eeuw) en spitsboogvormige galmgaten (begin 19de eeuw).

Schip, transept en koor onder zadeldaken (leien); travee-indeling door middel van steunberen. Spitsboogvensters met neogotische tracering (derde kwart van de 19de eeuw). Lage zijbeuken, doopkapel en zijkapel onder platte daken (derde kwart van de 20ste eeuw)

Interieur

Bepleisterde en lichtbeige geschilderde vlakke muren, uitgezonderd onder toren. Houten spitstongewelf in schip en transept; spitstongewelf met gordelbogen en nokbalk uit de 17de eeuw in kruising en koor. Bij het aanbrengen van de vlak afgedekte zijbeuken, doopkapel en zijkapel in 1967-1969 bleef het éénbeukig karakter bewaard; deze werden door middel van betonnen pijlers verbonden met schip en transept.

Mobilair

Beeld Heilige Laurentius, eerste helft van de 17de eeuw; gekruisigde Kristus, van voormalige calvarie, 19de eeuw. Lambrisering gedateerd 1666 met biechtstoel door Joos Pasteels van 1668, bekroning met Onze-Lieve-Vrouwebuste en twee hermen; lambrisering, gedateerd 1712 met biechtstoel door Joos Pasteels (?) uit 1668 (?), bekroning met buste van Heilige Laurentius en twee rouwende engelenhermen; lambrisering met kruisweg, 19de eeuw; lambrisering van voormalig koorgestoelte door Jan Suetinckx, 18de eeuw (waarvan zit- en bidbanken werden verwijderd). Orgelkast, 18de eeuw(?) geplaatst in koor. Arduinen romaanse doopvont met voorstelling van dieren op kuip, uit de 12de eeuw gerestaureerd in 1969.

  • Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, Hove, Sint-Laurentius, dossiers 1, 2, 3, 4, 6, 7, 11.
  • DONNET F. 1909: Inventaris der kunstvoorwerpen in de openbare gestichten bewaard, deel III, Antwerpen, 314-323.
  • DONNET F. 1922: Inventaris der kunstvoorwerpen in de openbare gestichten bewaard, deel XVIII, Antwerpen, 1922, p. 1384-1385.
  • FAUCONNIER A. en ROOSE P. 1983: Het historisch orgel in Vlaanderen, deel III a, Antwerpen - Arrondissement Antwerpen, Brussel, 498-502.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n2 (Ho-Ra), Brussel - Gent.
Auteurs: Wylleman, Linda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Laurentius [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13230 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.