Beboomde stadstuin, nagenoeg 85 are groot en in meerdere fasen tot stand gekomen, als tuin bij de residentie van de gouverneur, een meermaals verbouwde en aangepaste constructie vertrekkend van een eind 18de-eeuws huis. De tuin ligt deels achter het Provincieraadsgebouw (nu Rechtbank van eerste aanleg) in neo-Vlaamse renaissancestijl, door Paul Saintenoy in de jaren 1893-1913 gebouwd.
De kern van de gouverneursresidentie is het classicistisch hotel Vanderstraeten uit 1797-1809, dat een eerste maal werd uitgebreid in 1840 naar ontwerp van Lambert Jaminé, daarna in 1860 vergroot werd en nogmaals heringericht de laatste jaren van de 19de eeuw.
De eerste tuin in landschappelijke stijl dateerde uit de tweede helft van de 19de eeuw. Op de kadastrale opmetingsschetsen noteerde men in 1889 de bouw van een serre en broeikas, in 1879-1881 twee zomerhuisjes en in 1896 een wintertuin. Een bewaard ontwerp uit 1902 van Saintenoy voor een geometrische tuin werd niet uitgevoerd. Een nieuwe aanleg in landschappelijke stijl volgde in 1905-1909, na de uitbreiding langs de Schrijnwerkersstraat, naar ontwerp van Biddaer, een ingenieur van het Ministerie van Openbare Werken. De recente herziening van de tuin gebeurde door landschapsarchitect Bernard Nolens in 1985, echter met behoud van de bestaande bomen. De ijskelder werd toen opgevuld.
De tuin is rechtstreeks toegankelijk via een inrijpoort aan de Dokter Willemstraat uit de tweede helft van de 19de eeuw. Hij is begrensd door een verhoogde bakstenen tuinmuur in twee soorten baksteenmetselwerk (twee bouwfasen), die het afgesnuit beloop van het straattracé volgt, wordt geleed door lisenen en is afgewerkt met een rollaag. De hoge houten inrijpoort is gevat tussen pijlers met sokkel voorzien van kegels van blauwe hardsteen als schamppaal, een gering bakstenen massief met uitspringende bolschijf en een diamantpunt als deksteen. Langs de Schrijnwerkerstraat is er eveneens een monumentale tuinmuur in eclectische stijl, naar ontwerp van Paul Saintenoy, daterend uit het begin van de 20ste eeuw. Hij telt dertien muurtraveeën plus twee identieke inrijpoorten. De hoge muur is van baksteenmetselwerk met gebruik van blauwe hardsteen voor de plint, de schamppalen, de dekstenen en de decoratie. Elke travee is voorzien van een rechthoekige spiegel van baksteen met diamantpunt van blauwe hardsteen in de hoeken en muurpilasters met sokkel, basis, ring en kapiteel van blauwe hardsteen. De muur heeft uitgesleten knipvoegen en is bekroond met een laag hek van smeedijzer tussen afgeschuinde vierkante pijlers van hardsteen met geprofileerde sokkel en kapiteel. De hoge vierkante hekpijlers combineren eveneens het baksteenmetselwerk met hardsteen voor de gebouchardeerde ringen en het kapiteel met eikelbekroning. Het hek is van smeedijzer met vierkante stijlen, dubbele onder- en tussenregels en klimmend beloop voor de bovenregel; de hoge makelaar is bekroond met een smeedijzeren kruisbloem. De ronde onderspijltjes en spijlen zijn afwisselend getorst met een knoop en uitlopend op een ovale ring. De metalen poortvleugelplaat is versierd met sterren.
Bomen
(Het tussen haakjes vermelde cijfer geeft de stamomtrek gemeten op 150 cm hoogte)
Gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus) (118 cm), gewone mispel (Mespilus germanica), gewone taxus (Taxus baccata), gewone vleugelnoot (Pterocarya fraxinifolia), grootbladige linde (Tilia platyphyllos), Hollandse linde (Tilia x vulgaris), witte paardekastanje (Aesculus hippocastanum) (165 cm), pagodenboom (Cercidiphyllum japonicum), gewone trompetboom (Catalpa bignonioides), zuilvormige eik (Quercus robur 'Fastigiata'), naast tamme kastanje (Castanea sativa) (356 cm), Koelreuteria paniculata subsp. apiculata (48 cm).
Bron: DE MAEGD C. EN VAN DEN BOSSCHE H., 2006: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Limburg. Deel 2: As, Beringen, Diepenbeek, Genk, Ham, Hasselt, Heusden-Zolder, Leopoldsburg, Lummen, Opglabbeek, Tessenderlo, Zonhoven, Zutendaal, Brussel: Vlaamse Overheid. Onroerend Erfgoed.
Auteurs: De Maegd, Christiane; van den Bossche, Herman
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is gerelateerd aan
Hotel van de gouverneur
Is deel van
Lombaardstraat
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Tuin van de gouverneursresidentie [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134587 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.