Begraafplaats van Beveren-Leie, gelegen tussen de straat en de Zavelputten. Voormalig kerkhof, tot 1940 gelegen rondom de parochiekerk.

Historiek

Rond 964 staat er reeds dichtbij de Leie een kerkje, dat rond 1150-1200 vervangen wordt door een eerste stenen gebouw. De parochiekerk met het omliggende kerkhof en de pastorie ten zuiden van het kerkhof zijn gelegen op de gronden van de Beverse dorpsheerlijkheid Beaulieu.

17de eeuw. In 1685 groeien er appelbomen op het kerkhof. De appels en het kerkhofgras worden verkocht ten voordele van de kerkkas. Ook de bomen worden verkocht, om met de opbrengst dringende herstellingen aan de parochiekerk te bekostigen. Weergave van een grasveld met bomen rondom de kerk op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën.

18de eeuw. Eerste vermelding van een kerkhuisje in vakwerk in 1723. Het huisje zou circa 1790 herbouwd worden in baksteen door de toenmalige bewoner Jan Tijbergien; Jan-Baptist Pappin treedt op als geldschieter. De figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, geeft het met bomen omzoomde kerkhof weer rondom de kerk en het kerkhuisje naast de kerkhoftoegang.

19de eeuw. In 1857 laat de kerkfabriek een kapel bouwen tegen de "gevel van 't Kerkhuis". De bouw van de kapel zorgt voor de verfraaiing van de toegang tot het kerkhof en de kerk, doordat de kerkhuisjes achter de kapel uit het zicht verdwenen. De kerkhuisjes worden onder meer bewoond door grafdelvers, klokluiders en ophalers van stoelgeld.

20ste eeuw. In 1920 wordt vóór de kerkhofkapel een acacia geplant als vrijheidsboom en wordt een arduinen monument geplaatst met de namen van de tijdens de Eerste Wereldoorlog gesneuvelde Beverse soldaten en de omgekomen burgerlijke slachtoffers (in 1970 overgeplaatst naar het Kerkplein). In 1940 wordt het kerkhof omgeven door cypressen en loopt er een pad door het kerkhof, dat voor de verbinding zorgt tussen de kerk en de pastorie.

De parochiekerk van Beveren-Leie wordt op 23 mei 1940 opgeblazen door Belgische troepen, om zo de oprukkende Duitsers een uitkijkpost over de Leievlakte te ontnemen. Na de oorlog worden de nog overeind staande koor- en zijmuren geruimd en wordt de site ingenomen door het zuidelijke gedeelte van de begraafplaats. Op de koorfunderingen van de verwoeste kerk wordt een bakstenen muur met Calvarie opgetrokken; aan de achterzijde van deze muur wordt de uit de parochiekerk afkomstige grafsteen van Geeraert van Gistel en Alice de Waucourt ingemetst (in 1970 naar de huidige parochiekerk overgeplaatst). In 1950 plant men de bouw van een dodenhuisje of een lokaal voor lijkschouwing op de begraafplaats. Volgens de raadgevingen van de provincie moet het dodenhuisje over een in de lengte geplaatste lijktafel beschikken, die in blauwsteen wordt uitgevoerd en voorzien wordt van de nodige afwateringen, afleidingen en riolen. Het dodenhuisje wordt gebouwd naar de plannen van architect Gentiel Van Eeckhoutte uit Waregem en is voltooid in 1952.

In 1969 wordt de pastorie aan de zuidzijde van de begraafplaats afgebroken en wordt de pastorietuin bij de begraafplaats gevoegd. Vermoedelijk op het einde van de jaren 1970 of in het begin jaren 1980 wordt de begraafplaats uitgebreid in oostelijke richting. In de jaren 1980 krijgen de kerkhuisjes en de kapel een onderhoudsbeurt, waarbij ze worden witgeschilderd. In 1994 worden de kerkhuisjes achter de kapel gesloopt om plaats te maken voor een gebedsruimte bij de begraafplaats. De kapel blijft behouden, maar wordt grondig gerenoveerd: het pannen dak wordt vernieuwd, de gevels hervoegd en het schrijnwerk vernieuwd.

Beschrijving

Begraafplaats op onregelmatig grondplan, gelegen op enkel glooiende percelen ten noordoosten van de Sint-Jansstraat. Toegang aan de Sint-Jansstraat met ijzeren hek tussen bakstenen muurtjes met pannen afdekking.

Kapel ter ere van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt van 1857 links van de toegang met daarvoor een boom en bloemperk. Neoclassicistische, bakstenen kerkhofkapel onder een pannen zadeldak. Voorpuntgevel met rondboogvormige toegang geflankeerd door bakstenen pilasters, zijgevels met halfronde vensters. Bepleisterd en wit beschilderd interieur; houten altaar met beeld van Onze-Lieve-Vrouw met kind. Tegen de achtergevel van de kapel aangebouwde gebedsruimte, gebouwd in 1994 ter vervanging van de kerkhuisjes. Baksteenbouw onder pannen zadeldaken.

Oudste gedeelte van de begraafplaats aan de westzijde (straatkant). Waar tot 1940 de parochiekerk gelegen was, bevindt zich de centrale as naar de Calvarie, daterend van kort na de Tweede Wereldoorlog. Spitsboogvormige, witgeschilderde bakstenen muur met roodbakstenen omlijsting en dito kruis met gekruisigde Christusfiguur. Voor de Calvarie bevinden zich bloemperken afgezet door lage, bakstenen muurtjes met buisleuning. Groot aantal arduinen graven aan weerszijden van de centrale as. Tussen de graven bevinden zich geasfalteerde paadjes met een gekartelde, betonnen afboording en paadjes met betontegels. Oorlogsgraf van het gemenebest (Commonwealth War Grave).

Dodenhuisje van 1950-1952 aan de noordoostzijde van de begraafplaats.

Uitbreiding van de begraafplaats uit de jaren 1970 of 1980 aan de oostzijde (kant Zavelputten). Een breed pad in betonklinkers scheidt het oude en nieuwe gedeelte. Grasveld met identieke arduinen grafstenen vanaf 1989. Urnenmuren en strooiweide. Toegang vanaf de begraafplaats naar de Zavelputten.