De kerk van Sint-Juliaan is gelegen langs de Brugseweg. Links ervóór staat het gedenkteken voor de oorlogsdoden en een vredesboom. Bij het kruispunt met de Sint-Juliaanstraat staat een informatiebord. De omgeving is licht glooiend en bebouwd.

Historische Achtergrond

Deze gedenkzuil herinnert aan de militaire en burgerlijke doden van Sint-Juliaan van de Eerste en Tweede Wereldoorlog.

Sint-Juliaan lag gedurende de oorlogsjaren op of nabij de frontlijn en wisselde meerdere keren van bezetter. Van de late herfst 1914 tot april 1915 lag het dorp in een Britse sector. Ze hadden de opmars van de Duitsers tijdens de Eerste Slag bij Ieper kunnen stoppen ter hoogte van Langemark. Na de eerste gasaanval, het begin van de Tweede Slag bij Ieper, rolden de Duitsers de Salient op. Op 25 april 1915 veroverden ze Sint-Juliaan. Met de Derde Slag bij Ieper ging het gehucht weer over in Britse handen. De 39th Division zou het weer veroveren op 3 augustus 1917, maar met veel verliezen. Op 27 april 1918 (Duits Lente-offensief) viel het dorp nogmaals in Duitse handen. Op 28 september 1918 ten slotte werd Sint-Juliaan definitief heroverd door Belgische troepen.

Sint-Juliaan lag gedurende vier jaar pal tegen het front of in het niemandsland, zodat het niet hoeft te verwonderen dat dit dorp compleet vernield was. Het duurde dan ook tot eind januari 1920 voor de eerste vluchtelingen terugkeerden naar hun geboortegrond. Ze troffen er een woestenij aan met onder meer resten van bunkers en tanks. Ze bouwden voorlopige woningen met oorlogsmaterialen, of ze woonden in verlaten militaire schuilplaatsen of bunkers, barakken van het Koning Albert Fonds of van het Britse Leger (zoals Nissen Huts). De heropbouw van de openbare gebouwen en de nutsvoorzieningen kwam vrij laat op gang. De pastorie was klaar in juli 1925, de kerk in oktober 1926, de jongensschool in maart 1928 en de Roeselarestraat in augustus 1929.

Kenmerken

Gedenkzuil geplaatst binnen een ijzeren omheining met betonnen hoekpaaltjes. Op een vierkante meerdelige sokkel, die bovenaan geprofileerd is, staat een vierkante, naar boven toe versmallende zuil met hoekig geprofileerde kroonlijst en een piramidale bekroning met convex gebogen zijden. Het geheel is uitgevoerd in hardsteen.

Op de zuil: op de voorkant in vlakreliëf bovenaan kruis met daaronder een helm tegen een gekruiste eiken- en palmtak, alles zwart beschilderd. Als opschrift in witte hoofdletters: "St. Juliaan aan zyne gesneuvelde Helden". Op de rechterkant: "Soldaten 1914-1918" en daarna de namen; eronder, op de sokkel: "1940-1945" met 1 naam. Op de linkerkant: "Burgers 1914-1918" en daarna de namen; eronder, op de sokkel: "1940-1945" en 1 naam. Alle namen zijn in wit geschilderd op een zwarte, gepolijste, granieten plaat en ongeveer alfabetisch gerangschikt, behalve de onderste namen.

Vóór het gedenkteken, tegen de omheining, een gedenkplaat voor de Poolse bevrijding in 1944.

Uitvoering: Timmerman, Yper (gesigneerd). Hoogte: 300 centimeter, breedte: 303,5 centimeter, diepte: 300,5 centimeter.