Historiek en context

Appartementsgebouw in art-decostijl gebouwd in opdracht van Meilech Geldzähler, naar een ontwerp door de architect David Moëd uit 1935 (gevelopschrift). Meilech Geldzähler (°Kolbuszowa, 1864), een diamantair van Pools-Joodse origine, huwde in 1885 te Tarnów met Sussel Ingber (°Przeworsk, 1867). Zij vestigden zich in 1894 te Antwerpen met hun oudste zoon en twee dochters, geboren te Kolbuszowa tussen 1888 en 1892. In Antwerpen kreeg het gezin nog vijf dochters en een zoon, geboren tussen 1896 en 1908.

Het appartementsgebouw Geldzähler is representatief voor het type flatgebouw, waar de Joodse architect David Moëd zich tijdens de jaren 1930 in het bijzonder op toelegde. Een jaar eerder, in 1934, had hij in opdracht van Joseph Halévy al een gelijkaardig gebouw met dezelfde vormelijke kenmerken ontworpen in de Consciencestraat. Moëds loopbaan ging vermoedelijk in 1928 van start, maar werd abrupt afgebroken door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Hij wist in mei 1940 met vrouw en kinderen bezet Europa te ontvluchten, dankzij een irregulier visum verstrekt door de Portugese consul in Bordeaux. Zij vestigden zich in de Verenigde Staten, waar David opnieuw een architectenpraktijk uitbouwde. Moëd overleed in 1991 in Israël. Van zijn hand zijn in Antwerpen een vijftiental appartementsgebouwen gekend, veelal voor Joodse opdrachtgevers, met als belangrijkste de complexen van de maatschappijen L'Immobilière Franco Anversoise en Boduognat aan de Belgiëlei, respectievelijk ontworpen in 1934 en 1935. Zijn architectuur onderscheidt zich door een ingehouden modernisme, met een verzorgde afwerking en een discrete ornamentiek in art-decostijl. De ruime en comfortabele appartementen bestemd voor de welstellende middenklasse of burgerij, doorgaans twee per verdieping, beantwoorden aan een conventioneel schema, voorzien van eigentijds comfort en uitgerust voor inwonend personeel.

Het appartement Geldzähler dat zeven appartementen omvat, maakt deel uit van een groep van een vijftiental hoogbouwflats, die tijdens het latere interbellum rond het Stadspark of in zijn onmiddellijke omgeving werden opgetrokken. Zij vormden de voorbode van de totale transformatie die deze residentiële wijk in de loop van de jaren 1950-60 zou ondergaan, waarbij de ooit zo voorname heren- en burgerhuizen uit de jaren 1860-1880 op een handvol na verdwenen.

Architectuur

Het appartementsgebouw met een gevelbreedte van twee traveeën, telt zeven bouwlagen onder een plat dak. Opgetrokken met een structuur uit gewapend beton, heeft de voorgevel een parement uit witte natuursteen in combinatie met rood baksteenmetselwerk, op een arduinen plint. De compositie is volkomen symmetrisch van opbouw, met een inkomportaal in de zijtravee. Over de volledige hoogte opgevat als een driezijdige erkerpartij, vertoont de bovenbouw een nadrukkelijk horizontale registerindeling. De middenpenant is typisch geblokt, het metselwerk horizontaal gevoegd met platvolle stootvoegen. Waar het oorspronkelijk donker geverfde houten vensterschrijnwerk grotendeels is vernieuwd, bleef het fraaie art-deco-ijzersmeedwerk van de inkomdeur en de vensterborstweringen en keldertralies bewaard.

De appartementen beslaan telkens de volledige, U-vormige plattegrond, en worden ontsloten door de gemeenschappelijke traphal met lift. Zij bestaan uit een suite van hal, fumoir en eetkamer aan de straat, en drie slaapkamers waarvan twee met balkon en een badkamer verbonden door een lange gang in de achterbouw. Het dienstcompartiment in het middengedeelte, dat de ingerichte keuken met terras en de meidenkamer omvat, is uitgerust met een goederenliftje en een stortkoker voor huisvuil. Gelijkvloers boet het appartement aan ruimte in door de inkom- en traphal. Van deze laatste zijn de lambrisering en vloer in drie kleuren marmer, en het houten binnenschrijnwerk bewaard.