Bunker tegen de berm van de Nieuwe Hazegraspolderdijk gebouwd, in vogelvlucht op zo’n 170 meter ten noordwesten van Retranchementstraat, op een plaats waar de dijk een haakse bocht maakt. Langs deze dijk zijn verschillende militaire betonnen constructies uit de Eerste Wereldoorlog bewaard, waaronder de gelijkaardige bunker op zo’n 380 meter noordwaarts.

Historisch overzicht

Duitse bunker opgetrokken als onderdeel van de Hollandstellung. Deze Duitse verdedigingsstelling werd tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken langs de grens met Nederland, tussen Knokke en Vrasene (Beveren). Tussen het Zwin (Knokke) en Leeskensbruggen (Maldegem) zijn de bunkers opgetrokken door het Marinekorps Flandern, vanaf Moerhuize (Maldegem) door de Etappen-Inspektion 4 (of Gruppe Gent). De zone rond Strobrugge (Maldegem) vormde een overgangsgebied. Er is een groot verschil merkbaar in de aanleg van de stelling en de bouwwijze van de bunkers in beide zones.

De uitbouw van de Hollandstellung tussen Knokke en de Damse Vaart

Vanaf april 1916 werd een stelling aangelegd tussen Knokke en de Damse Vaart onder leiding van de afdeling Fortifikation van het Marinekorps. Deze stelling bestond uit een draadhindernis, met ten westen ervan opeenvolgende Stützpunkte (steunpunten) die aansluiting vonden bij de meest noordoostelijke verdedigingswerken van het kustfront, namelijk Schützennest en batterij Bremen. Voor de inplanting van deze steunpunten werd handig gebruik gemaakt van oude verdedigingswerken, die doorheen de eeuwen in dit grensgebied waren aangelegd.

De steunpunten tussen de kust en de Damse Vaart werden als volgt benoemd: Bayern Schanze – Polder Willem (of Wilhelm) – Hazegras (later ook Heinrich genoemd) – Hauptstrasse – Donat (ook Dora genoemd).

De steunpunten werden voorzien van bombensichere betonnen schuilplaatsen en mitrailleursposten, in en achter de vuurstelling. Tussen de steunpunten dienden eveneens betonnen schuilplaatsen en mitrailleursposten opgetrokken te worden. Ook later werden nog betonnen constructies toegevoegd.

De desbetreffende bunker lag ten noorden van het Stützpunkt Heinrich (huidig Theresiahoeve en Oud Fort Isabella). Het betreft een type bunker, dat meermaals werd opgetrokken door de marine. In de naoorlogse inventarisatie door het Belgische leger wordt dit type aangeduid met Type H. Het betreft een betonnen constructie bestaande uit één ruimte van ongeveer 4,8 op 3,5 m met aan weerszijden een L-vormige (geknikte) toegang. De muur aan frontzijde is tot anderhalve meter dik. Vaak zijn deze constructies in een bestaande dijk ingeplant. Bij deze bunkers bevinden zich doorgaans één of meerdere open gevechtstellingen, bestaande uit een betonnen muurtje, met één of meerdere betonnen paaltjes waarop een mitrailleur geplaatst kon worden op een centrale metalen pin. Vermoedelijk zijn deze betonnen muurtjes en paaltjes pas later in de oorlog opgetrokken. Soms zitten er in de muren van de bunker nog openingen. Mogelijk dienden vierkante openingen aan de achterzijde van de bunker voor het versturen van lichtsignalen naar de achterliggende troepen.

De inscriptie die boven een toegang werd aangetroffen, verwijst naar het bouwjaar 1916 en de bouwers van de constructie, met name de 1ste Radfahrer Kompanie (= compagnie wielrijders) van het 1ste Marine Regiment.

Beschrijving

Betonnen militaire constructie in de berm, met bijhorend betonnen muurtje bovenop de berm, op ongeveer zes meter ten zuidwesten van de zuidwestelijke toegang. Op het dak is er ter camouflage grasbegroeiing aangebracht. Er zijn wapeningsijzers in het beton zichtbaar. De bunker kan betreden worden via trappen en brede, geknikte gangen aan beide zijkanten. De zuidwestelijke toegang is (nog deels) met baksteen dichtgemaakt. In het schuinaflopend betonnen plafond boven de noordoostelijke toegang zijn volgende inscripties aangebracht onder een Eisernes Kreuz (ijzeren kruis): "ANNO 16 / 1. RADF KOMP. / I.M.R.". Binnenin bestaat de constructie uit één ruimte, die afgesloten kon worden met deuren, getuige hiervan de bewaarde ijzeren deurelementen. In de noordwestelijke muur zit één grote, centrale opening/nis en enkele kleinere openingen. In het plafond ter hoogte van de zuidoostelijke muur steken ronde openingen met buizen. In de muur tegenover de zuidwestelijke toegang zit een kijkopening. In de muren zijn ook nog houtrestanten bewaard.