erfgoedobject

Ensemble van zes burgerhuizen

bouwkundig element
ID
301855
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301855

Juridische gevolgen

Beschrijving

Symmetrisch ensemble van zes burgerhuizen dat ontegensprekelijk een eind-19de-eeuwse realisatie is van de Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen in het Oostkwartier. Hoewel we het bouwdossier van dit ensemble niet terugvonden in het stadsarchief, is in de samenstelling van de huizenrij, de stijlencombinatie, de afwerking en de decoraties, duidelijk de signatuur van deze bouwmaatschappij af te lezen.

De maatschappij was opgericht in 1886 voor de ontwikkeling van de wijk Zurenborg. Ze realiseerde voor eigen rekening tientallen huizenreeksen in de wijk, in samenwerking met verschillende architecten. Hun realisaties zijn verscheiden in omvang, typologie van de woningen en bouwstijl, maar bestaan in het Antwerpse deel van Zurenborg quasi allemaal uit bescheiden huizenrijen in een combinatie van neoclassicisme en neo-Vlaamserenaissance-stijl. De maatschappij werkte samen met verschillende architecten, die echter allemaal een vergelijkbare bouwstijl hanteerden, waardoor het Antwerpse deel van Zurenborg gekenmerkt wordt door een uitzonderlijke architecturale homogeniteit.

Het ensemble sluit perfect aan bij de basisbebouwing van de Dolfijnstraat, die in hoofdzaak bestaat uit een homogene groepen burgerhuizen van een tweetal bouwlagen met afwisselende neoclassicistische en neo-Vlaamserenaissance-gevels, het handelsmerk van de Naamlooze Maatschappij voor het bouwen van Burgershuizen. De huizen in dit ensemble bestaan uit twee traveeën en twee en een halve bouwlaag onder zadeldaken. Vier witte bepleisterde neoclassicistische lijstgevels flankeren twee per twee een neo-Vlaamserenaissance-topgevel met een rood bakstenen parement. Allemaal hebben ze blauwe hardstenen plinten, kordonlijsten en doorlopende onderdorpels en rechthoekige muuropeningen die met rondbogige worden afgewisseld.

De rij is symmetrisch opgebouwd, met woningen die twee per twee identiek of sterk gelijkend zijn. De rode bakstenen topgevels van 74 en 80 springen in het oog. Net als bij de andere aansluitende ensembles ritmeren ze de straatwanden. De speklagen, kordonlijsten, natuurstenen negkettingen en vensterkozijnen hebben ze gemeen, evenals de algemene opbouw van de gevel. Verder heeft nummer 74 een trapgevel, gekoppeld drielicht op de eerste verdieping met boogvelden waarin centraal het zoldervenster is vervat. In de boogvelden, fijn stucwerk met vazen, maskers en ranken. Bij nummer 80 zien we een tuitgevel, eveneens met drielicht op de verdieping, geveltop met rondbogig zoldervenster met rolwerkcartouche op de borstwering, fries met diamantkoppen, boogvelden met rocailles. Schrijnwerk vervangen.

Nummers 72 en 82 vormen elkaars pendant: de neoclassicistische lijstgevels, bepleisterd en witgeschilderd, zijn identiek en gespiegeld ten opzichte van elkaar. Op de begane grond, zware imitatiebossage en een rechthoekige deur en venster. Op de eerste verdieping, twee rechthoekige vensteropeningen met cartouches in de borstwering en met een fijne stucversiering op de muurdammen, waarin we een bundel muziekinstrumenten herkennen. Deze vensters zijn samen in een brede omlijsting met oren gevat, die bekroond is door een fries met ranken. De bovenvensters zijn in omlijstingen gevat en hebben een eenvoudige ijzeren stang als borstwering. Schrijnwerk van de ramen deels bewaard bij 82.

De twee centrale neoclassicistische gevels (76-78) zijn gelijkaardig opgebouwd, maar verschillend in detaillering. Houten kroonlijsten met tandfries. Op de begane grond, in een imitatiebossage, een rechthoekige deur en venster, asymmetrisch in de gevel gezet. Eerste verdieping met twee vensters, bekroond met driehoekige of gebogen frontons, met balustrade of met ijzeren leuning als borstwering. De halve bovenverdieping bij nummer 76 met gekoppelde tweelichten, bij nummer 78 twee rondboogvensters. Schrijnwerk vervangen.


Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ensemble van zes burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301855 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.