De dorpskern van Bogaarden, een gaaf bewaard landelijk dorp in het Pajottenland, wordt gekenmerkt door een kleine, maar dichte bebouwingsconcentratie rond de Sint-Theodarduskerk, waarvan de romaanse toren van ver zichtbaar is.

Rondom de kerk loopt de Ring, een smal gekasseid straatje met een driehoekig dorpspleintje aan noordzijde. De overwegend 19de-eeuwse bebouwing bestaat uit bescheiden rijwoningen en burgerhuizen, afgewisseld met kleine en grote hoeven. Tegenover de westingang van de kerk bevindt zich de 19de-eeuwse pastorie, een bakstenen dubbelhuis met twee bouwlagen onder zadeldak en een hoge bakstenen muur langs de straatkant. De kerktrappen tegenover de pastorie werden onlangs verwijderd, zodat alleen de zuidtoegang (voorheen met pilasters met bolbekroning) nog overblijft. Tegenover de koorzijde van de kerk bevindt zich het typisch Pajottenlands gemeentehuis met merkwaardige hardstenen druiplijst boven deur en bovenvensters en een imposant breedhuis met afgeronde hoek met gevelniskapel.

Het witbepleisterd ommuurd complex ten zuidwest van de kerk dateert volgens het gevelopschrift uit 1901. Wellicht gaat het om een verbouwing van het kasteeltje de Fraye (18de eeuw), dat op zijn beurt teruggrijpt naar het oude dorpshof van het geslacht Bogaarden. De pittoreske L-vormige, wit gekalkte smidse op de hoek van de Huttestraat, met gepikte plint, luiken en houten lateien ligt op de noordgrens van de eigenlijke dorpsdorpskern.

Sinds de laatste decennia deint de dorpskern verder uit, in oostelijke en zuidelijke richting, in de vorm van verkavelingen langs Huttestraat, Molenstraat en Terkammenstraat. In de richting van de vallei van de Zijp, aan noord- en westzijde, bleef het agrarisch karakter echter intact. De vrij sterke valleihelling wordt doorsneden door de kronkelende, met meidoornhagen afgezette Groenstraat en Taleweidestraat. Op een paar kleine woningen na, beperkt de bebouwing zich hier tot drie grote vierkantshoeven (19de eeuw), waaronder de Taleweidehoeve met oudere 18de-eeuwse kern, die door hun volumespel en inplanting het landschap bepalen. Het kronkelend verloop van de Zijpbeek onderaan de helling wordt geaccentueerd door rijen knotwilgen en canadapopulieren.