erfgoedobject

Kalktufbronnen

landschappelijk element
ID
304822
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304822

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het bronnenrijk perceel aan Komberg ligt net ten noorden van de dorpskern van Sint-Martens-Voeren. Waar het kalkrijke bronwater in contact komt met de lucht kan calciumcarbonaat worden afgezet op stenen, bladeren en takjes. De afzetting vormen poreuze laagjes, waar holten in kunnen zitten door rottend organisch materiaal. Dit fenomeen waar kalktuf wordt afgezet komt voor bij het ‘Waterwegske’ en bij dit perceel met kalktufbronnen. Travertijn of kalktuf of bronsteen is een fenomeen dat gebonden is aan het voorkomen van de Formatie van Vaals, met bronnen met plaatselijk erg kalkrijk water.

Het Vaalser Groenzand (Formatie van Vaals) dateert uit het Boven-Krijt en bevindt zich onderaan het krijt van de Formatie van Gulpen. De kustafzettingen bestaan uit glauconietrijk zand met kleihoudende lagen erin. Deze afzetting dagzoomt in de Veursvallei ten oosten van Sint-Martens-Voeren. Het grondwater dat stagneert op de kleilagen komt in bronnen aan de oppervlakte.

Het perceel wordt op de kaarten van Ferraris en Vandermaelen als een omhaagd grasland ingekleurd. Op de topografische kaarten van de 19de tot midden de 20ste eeuw staat een hoogstamboomgaard met perceelsrandbeplantingen gekarteerd. De kaart van 1969 toont een bronrijke moeraszone. Later verruigd en verbost het perceel. Het huidige perceel bevat verschillende bronniveau's tussen populierenaanplantingen. De onderbegroeiing bestaat onder andere uit gulden sleutelbloem, kleine watereppe, bosrank, moerasstreepzaad en gevlekte orchis. Er komt op verschillende plaatsen kalktuf voor.

In de zuidoostelijke perceelshoek is er een kalktufbron met kalktufmos en levermos. Het bronbeekje stroomt van een grillig kalktufrijk steilwandje van iets hoger dan één meter. De bronnenkalk die zich afzet op de bodem en op plantaardig materiaal is bruin gekleurd door de ingesloten leem. De bronbeek wordt opgevangen in een gekanaliseerde loop die het water in westelijke richting afvoert. Deze komt uit aan het westelijke deel van holle weg Komberg, waar het water van een betonnen muurtje loopt en eveneens kalktuf afzet.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Eerste editie, Krijgsdepot, uitgegeven in 1865-1880, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Tweede editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1880-1884, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1889-1900, schaal 1:20.000.
  • Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1928-1950, schaal 1:20.000.
  • Kaart van België, Militair Geografisch Instituut, uitgegeven in 1949-1970, schaal 1:25.000.
  • Topografische basiskaart numerieke reeks, Nationaal Geografisch Instituut, uitgegeven in 2009, schaal 1:10.000.
  • AKKERMANS M., BARBIER J., RUYLOFT G. & VANDENABEELE E. 2002: Holle wegen: een venster op de ondergrond, Likona jaarboek 2002 12, 16-17.
  • BATS. H. 1992: Het Voerense Landschap, M&L 11.5, 14-33.
  • VANDENABEELE E., VANTILT M., DREESEN R. & MACKOWIAK S. 2013: Geologische fietsroute Voerstreek-Mergelland, Genk, 45.
  • VANDENABEELE E. 2016: Inventarisatie aardkundige waarden, onuitgegeven nota's.

Auteurs: Van den Bremt, Paul; Vanmaele, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Altenbroek en Voervallei met omgeving

  • Is deel van
    Sint-Martens-Voeren


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kalktufbronnen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304822 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.