erfgoedobject

Bron en kalktufafzettingen

landschappelijk element
ID
304823
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304823

Juridische gevolgen

Beschrijving

De bronvoerende holle weg, het 'Waterwegske' staat reeds op de Kabinetskaart van de Ferraris ingetekend. Waar het kalkrijke bronwater in contact komt met de lucht kan calciumcarbonaat worden afgezet op stenen, bladeren en takjes. De afzetting vormen poreuze laagjes, waar holten in kunnen zitten door rottend organisch materiaal. Dit fenomeen waar kalktuf wordt afgezet komt voor bij het ‘Waterwegske’ en bij een perceel met kalktufbronnen. Travertijn of kalktuf of bronsteen is een fenomeen dat gebonden is aan het voorkomen van de Formatie van Vaals, met bronnen met plaatselijk erg kalkrijk water.

Het Vaalser Groenzand (Formatie van Vaals) dateert uit het Boven-Krijt en bevindt zich onderaan het krijt van de Formatie van Gulpen. De kustafzettingen bestaan uit glauconietrijk zand met kleihoudende lagen erin. Deze afzetting dagzoomt in de Veursvallei ten oosten van Sint-Martens-Voeren. Het grondwater dat stagneert op de kleilagen komt in bronnen aan de oppervlakte.

De holle weg naar Ulvend wordt op historische kaarten weergegeven als hoofdweg van Sint-Martens-Voeren naar Ulvend. Later wordt hij, mogelijk omwille van de natte wegbedding, vervangen door het meer noordelijk tracé. Een deel van de holle weg wordt gekenmerkt door kalktufafzettingen. Over een lengte van ongeveer 8 meter is kalktuf waarneembaar. De onderste bron is het noordelijk talud van de holle weg is kunstmatig aangelegd. De 'Kolebron' was vroeger een waterpunt voor de dorpsbewoners. De bron heeft een bronhoofd. Aan dezelfde kant van de weg volgen enkele bronnen elkaar op. De bronnen die aan de oppervlakte komen in het wegtalud zetten kalktuf af. Op de wegbedding van de holle weg wordt geen kalktuf afgezet, vermoedelijk ten gevolgen van het afspoelend regenwater. De bronnenkalk is zelden wit en is vaak bruin gekleurd door de leem. De bronnen hogerop in de holle weg vormen een tweede bronniveau, maar zonder de afzettingen van kalktuf.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • AKKERMANS M., BARBIER J., RUYLOFT G. & VANDENABEELE E. 2002: Holle wegen: een venster op de ondergrond, Likona jaarboek 2002 12, 16-17.
  • BATS. H. 1992: Het Voerense Landschap, M&L 11.5, 14-33.
  • VANDENABEELE E. 2016: Inventarisatie aardkundige waarden, onuitgegeven nota's.

Auteurs: Van den Bremt, Paul; Vanmaele, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Holle weg naar Ulvend

  • Is deel van
    Sint-Martens-Voeren


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Bron en kalktufafzettingen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304823 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.