In het zuidoosten van Horpmaal ligt tegenover een driehoekig pleintje in een weiland een imposante aarden ophoging. Aan de voet van de heuvel ligt een waterplas die de bron markeert die hier ontspringt. De heuvel is vier à vijf meter hoog met aan de voet een omtrek van circa 140 m. Rondom ligt een droge ringgracht met een breedte van circa vier meter die gevoed werd door de nabijgelegen bron.

Het betreft een motteheuvel uit de late middeleeuwen waarop vermoedelijk een versterkte houten toren heeft gestaan. Historische bronnen vermelden in 1424 een ‘turris’ maar verdere informatie ontbreekt tot nu toe. Horpmaal wordt voor het eerst vermeld in 1067 en behoorde tot het persoonlijk domein van de graven van Loon. Tot in de 15de eeuw zijn er aanwijzingen van een adellijk geslacht, de heren van Horpmaal. Nadien komt Horpmaal in het bezit van het graafschap Heers.

Op de 18de-eeuwse Villaretkaart is Horpmaal een uitgesproken landbouwdorp met een concentratie van bebouwing en vooral een aantal vierkantshoeven in de dorpskern. Ten zuidoosten van de parochiekerk ligt binnen de dorpskern een onbebouwde zone met de motteheuvel. De heuvel is langs de noordzijde omringd door een aaneenschakeling van een aantal vijvers. Rondom de dorpskern liggen uitgestrekte akkers. In de 19de eeuw is het perceel van de motteheuvel ingericht als boomgaard en zijn een aantal wallen opgericht langs de perceelsgrens en rond een zone in het oosten. In de loop van de 20ste eeuw blijft nog één visvijver over ten noordwesten van de motteheuvel. De boomgaard verdwijnt geleidelijk aan ten voordele van weiland. Vandaag is de motteheuvel met gras begroeid en maakt samen met de vijver en bron deel uit van een weilandperceel.