erfgoedobject

Hoeve Vertruynengoed en hoeve Blauw Huis

bouwkundig / landschappelijk element
ID
38633
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38633

Juridische gevolgen

Beschrijving

Grote omwalde hoeve, sinds 1232 eigendom van de Gentse cisterciënzerinnenabdij van de Bijloke en centrum van hun uitgestrekte bezittingen in Nazareth. Vermoedelijk zogenaamd naar de weldoenster van de Bijloke Ermentrudis Uutenhove (overladen in de Bijloke in 1242). Oorspronkelijk vierkant omwald goed omgeven door dreven die het goed verbonden met andere bezittingen (onder meer het Goed ter Linden) en de zogenaamde hospicebossen. In 1797, bij de overdracht van de bezittingen der Bijloke naar de Commissie der Burgerlijke Godshuizen omschreven als "een speelgoed rondom in sijn wallen met een optrekkende brugge, remisen, stallingen, nederhof ende voordere batimenten daerop staende, met de dreve leidende naar den berg, genaemt het Blauwhuys". Nu gelegen ten noorden van de autosnelweg. Een populierendreef verbindt het goed met de Klapstraat.

Binnen de nu grotendeels gedempte omwalling gelegen gebouwen bestaande uit twee complexen: ten noorden, de herenhoeve (nummer 5) met imposant gebouw met twee bouwlagen met ertegenover de grote schuur en stallen en ten zuiden het neerhof (nummer 6) met ten oosten ingeplant oud woonhuis en ten zuiden en ten westen, schuin ingeplante bedrijfsgebouwen.

Nummer 5. Herenhoeve, dubbelhuis van zes traveeën en twee hoge bouwlagen onder zadeldak (leien) tussen zijaandaken met vlechtingen, in kern opklimmend tot de 17de eeuw, op een wapenschild boven de deur gedateerd 1671. Heden verankerde witgekalkte gevels op gecementeerde plint. Rechthoekige vensters met behouden sponning en duimen en sporen van zandstenen hoekblokken (oorspronkelijk kruiskozijnen) en ontlastingsbogen. Verschillende vensters gedicht. Benedenvensters met kleine roedeverdeling. Rechthoekige deur met bovenlicht, afgeschuinde dagkanten en houten latei. Erboven wapenschild (van abdis van Bijloke?) met jaartal 1671. Rechts aangebouwd gedeelte met twee bouwlagen onder mansardedak (leien), toegevoegd in de loop van de 18de eeuw, mogelijk als verbouwing van een vroegere staltravee onder lessenaarsdak (sporen van schuin afdalende bouwnaad in blinde zuidgevel, met behouden zware balk van vroegere poort). Oostgevel van drie traveeën en twee bouwlagen met rechthoekige vensters onder houten latei en thans verlaagde centrale deur. Gevelbekroning door middel van centraal driehoekig fronton. Links aangebouwde garage onder laag zadeldak. Achtergevel met twee behouden zandstenen kruiskozijnen op de bovenverdieping en één bolkozijn van de opkamer in de derde travee, later toegevoegde keuken in de rechter travee

Interieur. Hoge kamers, links met grote haard met ingebouwde bakoven en zoldering met zware bepleisterde balken. Rechts van de ingang, lange gang met bepleisterd plafond met lijsten en 18de-eeuwse paneeldeuren. Een kamer met versierde schouw, mogelijk een altaarschouw waar vroeger mis gelezen werd.

Ten zuiden van het woonhuis, schuin ingeplante oude schuur en stallen onder afzonderlijke zadeldaken en met elkaar verbonden door nieuwe stallen, onder laag dak (golfplaten). Tegen de hoek van de schuur gebouwde hekpijler van vroeger toegangshek.

Nummer 6. Tegen de zuidgevel van de schuur van nummer 5 aangebouwde afsluitingsmuur met bakstenen hekpijlers met bekronend bolornament en ijzeren toegangshek van het neerhof. Schildje op het ijzeren hek met vermelding van de eigenaar "Burger Godshuizen Gent". Ten oosten, voorheen woonhuis van zes traveeën onder zadeldak (pannen) tussen zijaandaken met vlechtingen, eveneens opklimmend tot de 17de eeuw. Witgekalkte gevels op gecementeerde plint. Rechthoekige vensters, in r. travee kleiner venster van opkamer, en rechthoekige deur met bovenlicht. Ten westen, rechter van het toegangshek, schuin ingeplante bakstenen stallen onder zadeldak (pannen) met aansluitend in het zuiden ruime bakstenen schuur van acht traveeën met grote poorten aan de erfzijde. Rechts achter het woonhuis, vervallen bakhuis van het samengestelde type.

  • BOON J., De bezittingen van de Bijloke te Nazareth in 1637, in Heemkring Scheldeveld, Jaarboek II, 1971, p. 99-117.
  • HEINS A., Vieux coins en Flandre, Gent, 1903-1904. V.T., Bij de kaftfoto, in Berichten van de heemkring Scheldeveld, IX, 4, 1977, p. 67.
  • WALTERS J., Geschiedenis der Zusters der Bijloke te Gent, 2de deel, Gent, 1930, p. 32.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De bijgebouwen van nummer 5 zijn deels verbouwd. De woning van nummer 6 werd gesloopt en vernieuwd en het schuur- en stalgedeelte bleef gedeeltelijk bewaard; een deel is ingestort.

  • Informatie verkregen van de IOED Leie Schelde (23 december 2021).
Auteurs: Jacobs, Els
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Dreven

De toegangsdreef tussen de hoeve en de Klapstraat bestaat uit een vrij jonge uniforme aanplant van zomereik (Quercus robur). Deze bomen zijn aangeplant ter vervanging van een eerdere dreef met populieren uit de jaren 1990. De verharding van de dreef tussen de Klapstraat en de hoeve is van beton.

Ten zuiden van het Blauwhuis loopt een onverharde dreef, ook bestaande uit zomereiken. Deze dreef eindigt nu bij de Duivebeek. Eerder liep deze door naar de Oudenaardseheerweg (in de richting van het gehucht Vossenhol).

Tussen de hoevesite en de spoorlijn, en parallel aan de E17 staat een rij volwassen zomereiken. Deze opgaande bomen hebben stamomtrekken van ongeveer 170 cm. Deze bomen zijn aangeplant eind jaren 1940 – begin jaren 1950, ter vervanging van een beukenrij die tijdens de Tweede Wereldoorlog is gerooid. De weg is onverhard, maar onder de bovenste laag ligt steengruis en puin voor versteviging. De dreef wordt gebruikt om de omliggende weilanden richting de hoeve toegankelijk te maken.

Op de Villaretkaart uit midden van de 18de eeuw staat de toegangsdreef tussen de Klapstraat en de hoeve duidelijk aangegeven. Op de Ferrariskaart staat een ruimer drevenstelsel weergegeven, met zowel ten noorden als ten zuiden van de hoeve een dreef. Net voorbij de vroegere omwalling aan de noordoostzijde sloot deze dreef loodrecht aan op een andere dreef die noordwaarts ging. De Hospicebossen waren toen veel groter en bevonden zich ook ten oosten van de hoeve, waar nu de volwassen dreef tussen spoorweg en de hoeve staat.

Op de Vandermaelenkaart zijn de lanen ten noorden en zuiden van de hoeve verder doorgetrokken in oostelijke richting. De knik in de noordelijke laan markeert het punt waar de verdwenen laan richting het Hospicebos aansloot. Ook op deze kaart is te zien dat de bosgebieden achter de hoeve al zijn verdwenen en plaats hebben gemaakt voor een opener landschap ten oosten van de hoeve.

  • mondelinge mededeling 2020: Walter Meirlaen (voormalige pachter)
  • Villaretkaart 1745-1748: Carte topographique de la partie de la Belgique comprise entre Gand et Tournay, Maestricht et Liège, levée par Villaret, Ingénieur du Roi, 1745-1748, schaal 1:14.400, originelen in het Institut National de l’Information Géographique et Forestière-Saint-Mandé (France), Chemise 292.
  • Ferrariskaart 1771-1778: Carte de cabinet des Pays-Bas autrichiens levée à l'initiative du comte de Ferraris, 1771-1778, schaal 1:11.520, originelen in de Koninklijke Bibliotheek, Kaarten en plans, Ms. IV 5.627.
  • Vandermaelen 1846-1854: Carte topographique de la Belgique à l'échelle de 1 à 20.000 en 250 feuilles, dressée sous la direction de Ph. Vander Maelen, fondateur de l'Etablissement géographique de Bruxelles, schaal 1:20.000, originelen in de Koninklijke Bibliotheek van België, Kaarten en Plans, VDM II B, gegeorefereerd door het agentschap Informatie Vlaanderen [online].
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Dreef van opgaande eiken

  • Is deel van
    Nazareth


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Hoeve Vertruynengoed en hoeve Blauw Huis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38633 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.