erfgoedobject

Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw met kerkhof

bouwkundig element
ID
41876
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41876

Juridische gevolgen

Beschrijving

Merkwaardig gebouw opgetrokken in verschillende bouwcampagnes. Van oost naar west ontplooit de plattegrond volgende delen: een vierkant koor met vlakke sluiting, een brede, uitspringende dwarsbeuk met een halfronde traptoren in de noordoosthoek die toegang verleent tot de dakkap, een driebeukig schip van vijf traveeën (op zuilen) en een toren met axiaal portaal.

Het oudste deel (tweede helft 12de eeuw) is de romaanse vierkante toren met vier verdiepingen, gebouwd van zandsteen en bekroond met een veel latere torenspits; meestal vermeld wegens de uitzonderlijke architectonische muurversiering (gerestaureerd) met onder meer de in elkaar gevlochten bogen van het middelste register die als enig "in situ" voorbeeld gelden; zware kruisgewelven boven de begane grond; portaal geflankeerd door colonnetten; grotendeels gereconstitueerd naar betrouwbare bronnen; tribune op de bovenverdieping met doorkijk naar de beuk door middel van een kleine booggalerij en voorzien van een deur die voorheen geen vaste toegang had, aan de beukzijde (spiltrap en bordes uit einde 19de eeuw).

Romaanse zijbeuken verstevigd door steunberen die enigszins gewijzigd werden tijdens de wederopbouw van het middenschip in 1626-1629 (archiefstukken); bak- en zandstenen steunmuren der bovenpartij, hoger opgetrokken dan de vroegere romaanse, voorzien van korfboogvensters; de steekboogarcades op zuilen met geëvolueerde kapitelen.

Het hele schip getuigt van het sterk doorleven der gotisch vormgeving. Bak- en zandstenen overwelving rustend op classicistisch getinte kraagstenen, gedateerd 1724 op de sluitstenen.

Gotisch koor en transept in twee bouwcampagnes opgetrokken uit Lede- en ijzerzandsteen. Koor, zuiddwarsarm en kruising uit dezelfde periode-(tweede kwart 13de eeuw); bundelpijlers bekroond met fraaie kapitelen; rondboogvensters geflankeerd door colonnetten in het dagvlak en geringde halfronde ribben in de zuidkruisarm; de buitenmuren van laatstgenoemde zijn verrijkt met lisenen en boogfriezen; gelijkaardige wandversiering in het koor dat bovendien voorzien is van een fraai oostrondvenster. Noordkruisarm en torentje uit het vierde kwart van de 13de eeuw; betere verlichting en meer geëvolueerde profilering, muurdecoratie (gehistorieerde kraagstenen) aanleunend bij die van de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Leuven.

Mobilair

In de noordtranseptarm, schilderij met voorstelling van een Santa Conversatione (begin 16de eeuw). In de andere transeptarm, gepolychromeerde Heilige Familie in gotische stijl (16de eeuw); in de beuk, Heilige Maagd met Kind (18de eeuw); fraaie kansel en biechtstoelen in Louis XV-stijl (midden 18de eeuw).


Bron: GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik.
Auteurs: Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Kerkhof

Omheind restant van het kerkhof omheen de parochiekerk met enkele 19de-eeuwse grafstenen.

Historiek

Op de Ferrariskaart uit de late 18de eeuw is een groot deel van het huidige Onze-Lieve-Vrouwplein ingetekend als een ommuurd kerkhof. Enkel ten zuiden staat er nog een gebouw. Dat gebouw is verdwenen in 1840 en de Atlas der Buurtwegen toont dat dan het volledige driehoekige plein met uitzondering van de omlopende openbare weg ommuurd is en dus fungeert als kerkhof. Omstreeks 1904 was het kerkhof volledig ommuurd met een bak- en natuurstenen muur, bovenaan afgewerkt met een metalen hekken. Ten zuiden was er een groot drieledig metalen toegangshekken aan natuurstenen hekpijlers. Volgens een postkaart uit 1933 was het toegangshekken toen reeds afgebroken en werd het oorlogsgedenkteken op het kerkhof geplaatst. Het kerkhof was toen een met gras begroeid terrein. Er waren geen graftekens. Volgens een postkaart uit 1962 werd het kerkhof kort na de Tweede Wereldoorlog opgeheven en omgevormd tot een plein.

Beschrijving

Restant van een ommuurd en omhaagd kerkhof rondom de kerk. Het metalen hekken boven een bakstenen plint is opgehangen aan bakstenen hekpijlers. De plint en de hekpijlers zijn afgedekt met blauwe hardsteen. Op het kleine kerkhof bleven nog enkele graftekens uit de 19de eeuw bewaard. Het pad omheen de kerk is deels belegd met graftekens die vermoedelijk uit de kerk afkomstig zijn en dateren uit de 18de en 19de eeuw. In het gras liggen een aantal grafzerken waarvan één een fragment van een neogotische stèle uit 1828. Verder staat er nog een boomstamkruis, een sarcofaag met omheining, eclectische stèles, twee fragmentair bewaarde grafkruisen, een neoclassicistische graftombe voor de familie Vaderhaert met vermoedelijk aansluitende de afsluitsteen van de grafkelder en tot slot een gietijzeren grafkruis in de vorm van een boomstamkruis. Samen herinneren ze aan het kerkhof dat hier ooit lag en de diversiteit in de funeraire vormentaal.

  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaarten van België, Ministerie van binnenlandse zaken, uitgegeven in 1950-1970, schaal: 1:5000.
Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41876 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.