erfgoedobject

Hoeve Groote Hoef

bouwkundig element
ID
46895
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/46895

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalige hertogelijke hoeve, in 1853 door de prinsen van Salm-Salm verkocht aan Ludovicus Joannes Boone. Hoeve met losse bestanddelen, woonstalhuis gelegen op een rondom met gras begroeid erf, parallel aan de schuur aan oostzijde en karrenschob aan zuidzijde; bakhuis ten noorden van toegangsweg, waterput ten zuiden; voormalige boomgaard ten westen.

Archeologisch onderzoek ter plaatse van het woonstalhuis heeft uitgewezen dat de oudste constructie op deze plaats een houten gebouw was met open stookplaats in het midden (zie paalgaten en oude lemen vloer met cirkelvormige verkleuring ter plaatse van het "huis"); dit "rookhuis" werd vermoedelijk begin 15de eeuw door een stenen gebouw vervangen (zie een blauwgrijze, laatmiddeleeuwse pot ontdekt schuin voor de dorpel van het "huis", waarschijnlijk een bouwoffer, alsook zeer vele aardewerkscherven, spinschijven, en zo meer op andere plaatsen) en in enkele latere fasen tot zijn huidig volume uitgebreid. Het "huis" is ouder dan de kamer, zie de zwaar gefundeerde brandmuur tussenbeide met sporen van een dichtgemetselde deur, een beneden- en een zoldervenster, wat wijst op een oorspronkelijke buitenmuur, zie ook bouwnaad in zuidgevel. De inscriptie 1671 in de schuur wijst erop dat deze wellicht toen reeds bestond. Op de tiendenkaart van 1678 (figuratieve kaart van de goederen in Merksplas toebehorende aan de Sint-Michielsabdij te Antwerpen) staan twee volumes afgebeeld, op de Ferrariskaart van circa 1775 drie. Restauratiewerken aan woonstalhuis en bakhuis uitgevoerd in 1974-1975 onder leiding van J. Bols.

Langgerekt driebeukig woonstalhuis van negen traveeën en één tot twee (noordzijde) bouwlagen onder mank schilddak (nok loodrecht op de straat, Vlaamse pannen) met naar het zuiden gerichte voorgevel en westelijk georiënteerd woongedeelte; recente dakkapellen boven het woonhuis. Verankerde bakstenen lijstgevels met beluikte, rechthoekige, kruis- en kloostervensters met houten lateien, dorpels en kruisen, aan noordzijde met bewaarde ontlastingsbogen. Het venster in de eerste travee ("de kamer") werd tussen 1930 en 1947 (zie oude foto's) aangebracht. Heropgebouwde sluitgevel ten westen met vlechtingen en in 1975 ingemetselde gedenksteen; bij de restauratie in aangepaste trant bijgemaakte vensters, ook in de stalgevel ten zuiden. Hoger opgetrokken woongedeelte ten noorden met zichtbare houten stijlen, verwijzend naar vroegere vakwerkbouw.

Deels bewaarde inwendige indeling en structuur; in 1974-1975 werden kelder en opkamer verwijderd, een kruipkelder gegraven, aan de binnenkant een spouwmuur gebouwd, de zoldertrap vernieuwd en verplaatst, de bovenverdieping verhoogd teneinde een behoorlijke slaapruimte te creëren, de eerste travee van de stal verhoogd als overgang naar het woonhuis, de rest van de stalgevel verlaagd, en ramen in aangepaste stijl bijgeplaatst.

Originele gebinten waardoor het "huis" in drie vakken is verdeeld. Zoldering met moer- en veelal vernieuwde kinderbalken. Grote Kempense haard met gemetselde vloer en houten schouwbalk; van de vroegere draaibank voor de koeketel zijn sporen teruggevonden. Vloeren en deuren zijn veelal gerecupereerd. Voormalige stal met vier houten gebinten onder gordingenkap; onder de noordelijke fundering werd de schedel van een rund, vermoedelijk een bouwoffer, teruggevonden.

Intact bewaarde, minstens tot het derde kwart van de 17de eeuw opklimmende driebeukige langsschuur van vijf traveeën met verhoogde langsdoorrit onder schilddak waarvan de oorspronkelijke strobedekking werd vervangen door riet. Wanden van stijl-, regel- en vitselwerk op gemetselde sokkel, gestut door middel van schoren; oorspronkelijk bestreken met leem, in 1990-1993 vervangen door een cementbepleistering. Vier gecombineerde dek- en ankerbalkgebinten (eik) op gemetselde sokkels; hanenbalken- of sporenkap.

Op een regel in de noordelijke wand werden een tekening van een ploeg, het jaartal 1671 en drie moeilijk te ontcijferen initialen gegrift; dezelfde initialen vindt men op de binnenkant van een deurstijl (noordzijde). Rechthoekige houten poorten. Herstellingswerken in 1968-1970. Achter de schuur gelegen vijver ter plaatse van de voormalige kleiput.

Intact bewaard karrenschob onder aan drie zijden laag reikend schilddak (nok parallel aan woonstalhuis, roggestro). Lage wanden van met stro bekleed stijl- en regelwerk; hogere open voorzijde. Drie ankerbalkgebinten onder sporenkap. In 1968 vernieuwde dakbedekking.

In 1974-1975 in oorspronkelijke stijl hersteld, tweedelig bakhuis. Bakstenen gebouwtje onder verspringende zadeldaken (Vlaamse pannen). Puntgevel met segmentboogdeur en -venstertje.

Tegen de Hoevestraat (nummer 33) gelegen voormalig boswachtershuis. Bakstenen dubbelhuis van drie/vier traveeën onder ongelijk schilddak (nok loodrecht op de Hoevestraat, mechanische pannen). Smallere, hoger opgetrokken voorbouw, beëindigd met bepleisterde en beschilderde daklijst; met baksteen omlijste korfboogvensters en -deur met zandstenen hoek- en sluitstenen en duimen van vroegere luiken. Achtergevel met rechthoekige beluikte vensters en deur onder houten latei. Origineel houtwerk. Later bijgebouwd bakstenen stalletje tussen boswachtershuis en schob.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Antwerpen, Cel Monumenten en Landschappen, archief, dossier 0272.
  • BOONE J. & GOVAERTS K., Koekhoven omstreeks 1910. De familie Boone en Merksplas, in De Nieuwe Spetser, nummer 82, december 1982, 30-34.

Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 2002: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Hoogstraten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve Groote Hoef [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/46895 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.