erfgoedobject

Arbeiderswoningen

bouwkundig element
ID
48852
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48852

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Arbeiderswoningen
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Arbeiderswoningen
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Arbeiderswoningen
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

De huizenrij Zwijvickstraat 1-13 en Heldenplein 1 werd circa 1909 gebouwd in opdracht van de kerkfabriek van Sint-Gillis-Binnen op een gedeelte van het terrein van de pastorie, grenzend aan de Sint-Gillis-Binnenkerk. De bouw van deze arbeiderswoningen werd enkele jaren eerder voorzien bij de aanleg van een nieuwe straat die naar het nieuwe Zwijvickkwartier moest leiden (zie plan van 1902 met aanleg nieuwe straat naar ontwerp van A Sterck, bewaard in de Sint-Gillis-Binnenkerk.

Voor de bouw van deze woningen werd een gedeelte van het kanaaltje dat de omgrachting van de pastorie van water voorzag gedempt of overwelfd. Dit bouwblok paalt aan het Heldenplein, de toren van de Sint-Gillis-Binnenkerk, de tuin van de pastorie en het domein van de voormalige Zwijvekeabdij en ligt tegenover het voormalige Militaire Hospitaal. Door het eenvormige materiaalgebruik, rode baksteen met gesinterde baksteen, werd een visuele en beeldbepalende eenheid gecreëerd aan het Heldenplein die daarenboven in zijn geheel dateert van vóór de Eerste Wereldoorlog. De huizenrij sluit aan bij de arbeiderswoningen van het Zwijvickkwartier (Nijverheidsstraat, E. Hielstraat, Zwijvickstraat) die circa 1900-1901 samen met de L. Bruynincxstraat op het eigendom van de industrieel Albert Vertongen werden gerealiseerd en tijdens de Eerste Wereldoorlog gespaard bleven.

Bouwblok van zeven identieke woningen met enkelhuisopstand volgens spiegelbeeldschema; de hoekwoning (Heldenplein 1) met aansluitende muur met poortje werd meer uitgewerkt. Elke woning telt twee bouwlagen en drie traveeën onder een doorlopend zadeldak (kunstleien). Sobere baksteenbouw op een gecementeerde beschilderde plint verfraaid met gesinterde baksteen in de banden, venster- en deuromlijstingen. De decoratieve afwerking beperkt zich voorts tot een baksteenfries onder de vensters en een aflijnende houten kroonlijst op klossen. Een gedeelte van het origineel schrijnwerk en de luiken in de getoogde muuropeningen bleef behouden. Het grotere en beeldbepalende hoekhuis heeft twee voorgevels en werd rijkelijker uitgewerkt. De bovenvensters werden onder meer rondboogvormig met druiplijstje uitgewerkt en in het hoofdgestel werden enkele tegeltableaus aangebracht. In het muurtje tussen dit gebouw en de kerk is er een poortje dat toegang verschaft tot een tuintje.

  • Vlaamse Overheid, Ruimte & Erfgoed, Afdeling Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • STROOBANTS A. 1999: Door het vuur gespaard. Bouwkundige resten van het vooroorlogs Dendermonde, Dendermonde, 32-35.
  • STROOBANTS A. 1995: Dendermonde 1898-1914 op oude prentbriefkaarten, Dendermonde, 21.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Arbeiderswoningen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48852 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.