Tot midden 19de eeuw werd er in Olmen onderwijs verstrekt in een oud gebouw op het kerkhof; omwille van de veiligheid en het toenemend aantal leerlingen werd in 1865 beslist een nieuwe school te bouwen net buiten het centrum van Olmen.

Historiek

De aankoop van de grond gebeurde officieel in 1868. Er werd geopteerd voor een "dubbelschool" met een afdeling voor meisjes enerzijds en een afdeling voor jongens anderzijds, telkens met bijhorende woning voor respectievelijk de onderwijzeres en de onderwijzer.

De plannen werden gemaakt door de provinciale bouwmeester J. Van Gastel in 1866. De school werd in gebruik genomen in 1868 en op het kadaster ingetekend in 1869. Na de oprichting van de vrije meisjesschool (nummer 3) in 1884, kwam het oude klaslokaal voor de meisjes leeg te staan en werd het gebruikt voor allerhande doeleinden als onder meer repetitielokaal voor de fanfare. Hoewel de meisjesschool op het oorspronkelijke ontwerp voorzien werd in het linkerdeel, werd ze blijkbaar ondergebracht in het rechterdeel, vermits het dit gedeelte was dat later een andere functie kreeg. De voormalige woning van de onderwijzeres (nummer 13) werd trouwens reeds in 1888 omgevormd tot gemeentehuis en dit tot de fusie van 1977.

Na de bouw van nieuwe klaslokalen in 1946 verloor ook de jongensschool haar oorspronkelijke functie; sedert 1995 is de oude schoolmeesterswoning gerenoveerd en deels ingericht als documentatiecentrum.

Beschrijving

Heden ten dele witgeschilderd, bakstenen complex bestaande uit een centrale schoolvleugel van tien traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (nok parallel aan de straat, mechanische pannen), aan beide zijden geflankeerd door een breedhuis van vier traveeën en twee bouwlagen eveneens onder zadeldak (nok parallel aan de straat, respectievelijk mechanische pannen en kunstleien). Schoolvleugel op zwart geschilderde plint, oorspronkelijk gemarkeerd door een centraal ingangsrisaliet, nu met segmentboogvensters op arduinen lekdrempels, onder doorgetrokken druiplijst zoals elders. Aflijnende baksteenfries. Latere uitbreiding aan achtergevel.

De plattegrond vertoonde oorspronkelijk een centrale inkom met links de meisjesklas en rechts de jongensklas, beide met achterliggende speelplaats en ten oosten de toiletten en het kolenkot.

Woningen voor het onderwijzend personeel met gelijkaardig uitzicht in elkaars spiegelbeeld: nummer 9, in 1995 gerenoveerd, gekarakteriseerd door zichtbare decoratieve verwerking van gesinterde baksteen; nummer 13, momenteel witgeschilderd met bewaard houtwerk. Voorts rondboogvenstertjes in de zijgevels, gekoppeld in de buitenzijgevels. Eenvoudige achtergevels met gevarieerde muuropeningen.

Plattegrond met centrale gang, de spreekkamers aan straatzijde, keuken en "kabinet" achteraan; oorspronkelijk met aangebouwd washuis en oven.