erfgoedobject

Godshuis van de zusterkes der Armen

bouwkundig element
ID
6881
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6881
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Beschrijving

Godshuis van de zusterkes der Armen, dat het bouwblok beslaat gevormd door Hollandstraat, Dambruggestraat, Richardstraat en Spoorstraat. Het imposante complex in eclectische naar een ontwerp door de architect Heliodore Leclef uit 1863, werd opgetrokken na het verkrijgen van de bouwvergunning begin 1864. De bouw van de afsluitmuur aan de Dambruggestraat dateert van najaar 1866. Het rusthuis werd omstreeks 1988 gesloopt voor de bouw van een complex met service- en bejaardenflats. Slechts een fragment van de tuinmuur op de hoek van Hollandstraat en Richardstraat, opgetrokken door Edmond Leclef in 1877, bleef behouden.

De congregatie Petites Soeurs de Pauvres, in 1839 in Bretagne opgericht door de Jeanne Jujan (Cancale, 1792-Saint-Pern,1879), legde zich toe op de ouderenzorg. Na de eerste vestiging in de Hollandstraat, volgde in 1894 een tweede rusthuis door de architect Edmond Leclef aan de Sint-Bernardsesteenweg op het Kiel. In deze wijk openden de Zusterkes der Armen in 1954 een nieuw rusthuis aan de Waarlooshofstraat, dat in 1993 plaats maakte voor nieuwbouw.

Het Godshuis van de Zusterkes der Armen behoort tot het rijpe oeuvre van Heliodore Leclef, die een succesvolle loopbaan ontplooide in dienst van de hogere burgerij. Tot zijn gekende realisaties in Antwerpen, opklimmend tot het midden van de 19de eeuw, behoren tal van winkel-, burger- en herenhuizen in neoclassicistische stijl, met invloed van achtereenvolgens de Louis-Philippe- en de second-empirestijl tijdens de jaren 1850 en 1860. Het belangrijkste ontwerp uit zijn late carrière is het Onze-Lieve-Vrouwecollege van de paters jezuïeten uit 1871 aan de Frankrijklei. In deze periode bouwde hij meerdere statige hotels op de Leien en rond het Stadspark, alleen of in samenwerking met zijn zoon Edmond Leclef, die mee het beeld van deze belangrijke 19de-eeuwse stadsuitbreiding bepalen.

Het gesloten complex omvat vier vleugels rond een binnenplaats, twee tot drie bouwlagen hoog onder schild- en zadeldaken. Tegen de middenas van de oostvleugel leunt de kapel aan, met een eenbeukig schip en halfronde koorapsis. Het complex is ingeplant achter de rooilijn van de Hollandstraat, aldaar afgesloten door een tuinmuur. Ook aan de Dambruggestraat sluiten dienstgebouwen en een tuinmuur het domein af. De sobere architectuur in baksteenbouw met smeedijzeren sierankers en spaarzaam gebruik van natuur- of hardsteen, beantwoordt aan een regelmatig ordonnantieschema. Gemarkeerd door kolossale lisenen, zijn de opstanden afgewerkt met boog- of tandfriezen. De registers van steekboogvensters met individuele lekdrempels en onderdorpels, worden geaccentueerd door waterlijsten op doorgetrokken imposten. Het gevelfront van zeventien traveeën aan de Hollandstraat, berust op een symmetrisch compositieschema, bepaald door hoger opgetrokken midden- en hoekrisalieten. De klemtoon ligt op het inkomrisaliet in de middenas, gemarkeerd door een tuitgevel met een beeldnis, klimmende boogfriezen en een kruis.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 572#881 (1863-1864), 572#735 (1866), 1877#524 en 1894#1750; foto’s FOTO-OF#16988 en FOTO-OF#17017.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Godshuis van de zusterkes der Armen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6881 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.