Historiek en context

Geheel van twee gekoppelde burgerhuizen in neoclassicistische stijl, naar een ontwerp door de architect Edouard Van Opstal uit 1881, voltooid in 1882. Opdrachtgever was de diamantair Léandre Latinie (Petit Roeulx, 1846-?,1905), een uit Henegouwen afkomstige steenkapper, die te Antwerpen was overgeschakeld op diamant. Gefortuneerd door de goedkopere slijpmethode die hij had ontwikkeld, verwierf hij in 1885 het kasteel Vogelenzang, vandaag onderdeel van het Nachtegalenpark. Het project maakte deel van een ruimer vastgoedproject van in totaal twaalf burgerhuizen en vier achterliggende kantoorgebouwen (Van Arteveldestraat 12 tot 34), die Latinie tussen 1880 en 1888 door Van Opstal liet optrekken. Daarvan is de helft bewaard (Van Arteveldestraat 12, 14, 18, 26 en 32-34), en de helft gesloopt. De panden Van Arteveldestraat 32-34 zijn omstreeks 1985 ingrijpend verbouwd door het opsplitsen van de pui tot twee niveaus en de twee bovenverdiepingen tot drie niveaus.

In 1875 had Léandre Latinie zich aan de onpare zijde van de Van Arteveldestraat gevestigd, met de bouw van twee gekoppelde burgerhuizen en een diamantslijperij met een stoommachine van 6 tot 8 PK. Ook voor andere bouwprojecten deed de diamantair beroep op Edouard Van Opstal, in 1886 een diamantslijperij in de Harmoniestraat 11 (deels bewaard), in 1887 zijn monumentale hotel aan de Mechelsesteenweg (gesloopt), in 1899 een diamantslijperij met kantoorgebouw in de Grétrystraat (deels bewaard), en in 1902-1904 een vastgoedproject van acht burgerhuizen op de daarbij aanpalende percelen (gesloopt).

Het vastgoedproject Latinie in de Van Arteveldestraat behoort tot het vroege oeuvre van Edouard Van Opstal. Na zijn vader de architect Lievin Van Opstal te hebben geassisteerd, vestigde hij zich omstreeks 1880 als zelfstandig architect. In opdracht van een bemiddeld cliënteel, ontwierp hij talrijke burger- en herenhuizen in de betere wijken van de stad, overwegend in conventionele neoclassicistische stijl. Actief tot omstreeks 1930, liet Van Opstal zich de laatste decennia van zijn loopbaan opmerken met een somptueuze architectuur in beaux-artstijl, zoals het warenhuis "Grand Bazar" op de Groenplaats dat hij samen met de architect Ernest Pelgrims tot stand bracht. Vanaf het prille begin van de loopbaan van de architect behoorde Latinie tot zijn belangrijkste opdrachtgevers.

Architectuur

Gekoppeld volgens spiegelbeeldschema, omvatten de rijwoningen elk twee traveeën, oorspronkelijk een souterrain en drie bouwlagen onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, pannen). De bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op een geblokte pui met een hoge, geprofileerde plint en puilijst uit blauwe hardsteen. Deze fungeert als sokkel voor de bovenbouw, die in kolossale orde wordt geritmeerd door Ionische pilasters met een geblokte basis en stafwerk op de schacht. Balkons met balustrade op voluutconsoles en wortelmotieven waartussen cartouches, markeren de zijtraveeën van de bel-etage, geïntegreerd in een bewerkte, doorlopende borstwering. Een klassiek hoofdgestel met casementen in de fries en een vernieuwde kroonlijst vormt de gevelbeëindiging. Binnen deze hoofdstructuur zijn de oorspronkelijk rechthoekige muuropeningen - gekoppeld in de middenas - opengebroken en heringedeeld, met verlies van decorelementen. Van de gekoppelde inkomdeuren rest de geriemde omlijsting met een festoen in het entablement. De flankerende benedenvensters stonden boven getraliede souterrainvensters. De bel-etage onderscheidde zich van de tweede verdieping door een gebroken entablement met trigliefen en casementen in de fries. Onderdorpels met diamantkoppen accentueerden de tweede verdieping.