Historiek en context

Natiegebouw op de hoek van Van de Wervestraat en Van Aerdtstraat, gebouwd in opdracht van de Katoen Natie naar een ontwerp door de aannemer Jean Joseph Buisseret aîné uit 1869. Deze sloot in 1874 de achterliggende binnenplaats af door een muur in het verlengde van de reeds bestaande inrijpoort. Aan de noordzijde van de binnenplaats bouwde de architect Alexis Van Mechelen in 1893 een smidse, paardenstal en pakhuis, haaks op het natiegebouw en doorlopend tot de De Waghemakerestraat. Tot dit bouwproject behoorde ook een rijwoning met café in de van Aerdtstraat 33 (gesloopt). In 1910 werd het natiegebouw door de aannemers Louis Marie Corneel Buisseret en Frans Verhoeven uitgebreid met een pakhuis van drie traveeën, over de zuidzijde van de binnenplaats, ter plaatse van de vroegere inrijpoort en afsluitmuur.

De Katoen Natie werd in 1854 opgericht als waternatie, en opereerde vanaf 1869 als De Jongh, Lejour & Cie onder het statuut van Vennootschap onder gemeenschappelijke naam. De firmanaam wijzigde in 1878 tot Govaerts, Verachtert & Cie, in 1886 tot De Groodt, Rouwens & Cie en in 1900 tot Peeters, Rouwens & Cie. In 1921 nam de Katoen Natie het statuut aan van Samenwerkende Maatschappij.

Samen met het aanpalende pakhuis “La Nationale” onderging het complex een ingrijpende renovatie tot de nieuwe hoofdzetel van de logistieke dienstverlener Katoen Natie naar een ontwerp door de architecten Paul Robbrecht en Hilde Daem. De werken aan het zogenaamde “HeadquARTers” dat ook een privé-museum omvat, werden in twee fasen uitgevoerd tussen 1992 en 2000, en bekroond met de Belgian Architectural Award in 2001. De cluster van drie gerenoveerde pakhuizen aangevuld met een nieuwbouw in de Van Aerdtstraat voor onder meer de inkomzone en verticale circulatie, zijn gegroepeerd rond een patio. Voor een geïntegreerd kunstproject onder de vorm van lichtkoepels uit albast en glas in lood werd beroep gedaan op De Spaanse kunstenares Cristina Iglesias.

Architectuur

Het natiegebouw op een rechthoekige plattegrond van drie bij zes traveeën, in 1910 verlengd tot negen traveeën, omvat drie bouwlagen, oorspronkelijk onder een afgesnuit zadeldak (nok loodrecht op de Van de Wervestraat, pannen). Bij de renovatie in 1992-2000 vervingen Robbrecht en Daem het dak door een beeldbepalende, betonnen lamellenconstructie en kroonlijst van dezelfde vorm, ingevuld met opstaande glasstroken. In de laatste drie traveeën zijn de eerder verbouwde eerste twee bouwlagen ingevuld met een scherm uit beton, afgeleid van de oorspronkelijk ordonnantie met een centrale inrijpoort. Ook het metalen schrijnwerk dat de oorspronkelijke houten poort en luiken vervangt, kreeg een eigentijdse vormgeving.

De lijstgevels hebben een parement uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, verankerd door smeedijzeren lelieankers. Voor de kolossale hoeklisenen, de fries met daklijst en de ontlastingsbogen is gebruik gemaakt van contrasterende, grijs gesinterde baksteen, en voor de plint en lekdrempels van blauwe hardsteen. De opstanden beantwoorden aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit naar boven toe verkleinende registers van steekboogvensters met individuele lekdrempels. De ontlastingsbogen worden geaccentueerd door getoogde waterlijsten op gestrekte uiteinden en de lekdrempels door korte onderdorpels, beide uit gesinterd metselwerk. De bredere steekboogpoort in de middenas van de voorgevel (Van de Wervestraat), onderscheidt zich door een sluitsteen met met de inscriptie "KTN 1869".