is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Watermolen en gesloten hoeve met omgeving
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Watermolen en gesloten hoeve
Deze vaststelling is geldig sinds
omvat de aanduiding als beschermd monument Watermolen en gesloten hoeve: watermolen
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Watermolen en gesloten hoeve
Deze vaststelling was geldig van tot
Watermolen, naar verluidt van 1774. Gesloten hoeve met bakstenen gebouwen en houten dwarsschuur gegroepeerd rondom een rechthoekig gekasseid erf. Verbouwd molenaarshuis. Behouden zijgevel aan de beekzijde; afgewerkt met muurvlechtingen; zandstenen onderbouw en rechthoekige vensters voorzien van zandstenen negblokken en dorpels. De molen wordt nog steeds aangedreven door een houten bovenslagrad met ijzeren as (wateraanvoer via houten goot en houten sluiswerk); als additieve drijfkracht wordt echter een elektromotor gebruikt. IJzeren binnenwerk uit 1925, in half-ovaalvormig bakstenen kamgat; van de vroegere drie koppels maalstenen (op de verdieping) is nu nog één in bedrijf.
Bron: D'HUYVETTER C., DE LONGIE B. & EEMAN M. met medewerking van LINTERS A. 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5n2 (H-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: d'Huyvetter, Clio; de Longie, Bea; Eeman, Michèle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Op de Kabinetskaart van de Ferraris ligt de watermolen ten zuiden van Velzeke aan de Molenbeekvallei. Ten noorden liep de Speybeek, ten zuiden liep de Molenbeek. Aan de overzijde van de straat lag de grote spaarvijver voor wanneer het debiet van de beek te laag was. De vijver werd op het einde van de 19de eeuw verkleind, wellicht bij het rechttrekken van de Beugelstraat. De beekvallei bij de molen bestond uit grasland, rondom lagen akkers.
Vandaag is de spaarvijver omzoomd met populieren. De loop van de Molenbeek en de Speybeek wordt gemarkeerd door de aanwezigheid van oudere populierenrijen langs de oevers. Het water van de beek bereikt de molen via een aftakking die verderop terug aansluit bij de beek. Aan het watermolenrad staan drie knotlindes die aangeplant zijn ter bescherming van het houten rad en sluiswerk tegen de zon. In de omgeving van de molen liggen enkele voetwegen die teruggaan op een historisch tracé zoals de gekasseide Herenput. Rondom liggen weilanden met enkele bomenrijen.