Geografisch thema

Beernegemstraat

ID
10733
URI
https://id.erfgoed.net/themas/10733

Beschrijving

Licht gebogen straat van de Grote Hulststraat en het Hulstplein ten noorden tot de Klijtenstraat ten zuiden. Het "Bernegemstraettien" wordt reeds vermeld in 1491, naar verluidt zogenaamd naar een Frankische nederzetting; Bernegem is tevens een achterleen van het leenhof van Tielt, "Tielt-ten-Hove" of "Gruuthuse", opgericht in de 14de eeuw en via de ammanie van Tielt afhankelijk van het grafelijk kasteel van Kortrijk. Op een kaart van Lodewijk de Bersacques bij het landboek van 1635 wordt dit "Bernegemstraettien" gesitueerd op de plaats van de huidige Klijtenstraat. In die periode huidige Beernegemstraat gekend als "Bernaerdstraetkin", naar een plaatselijke familie.

Langsheen de straat worden in de loop van de 19de en de 20ste eeuw enkele belangrijke textielfabrieken opgericht. In 1851 laat Jean-Baptiste Vande Vyvere op het Hulstplein een weverij optrekken, een bakstenen hoekpand in historiserende stijl met regionalistische inslag, zie trapgevels en toepassing van Brugse travee. Daarbij horen enkele wevershuisjes met getraliede venstertjes langs de Beernegemstraat, waar uitsluitend met de hand geweven wordt en die tot 1930 dienst blijven doen. Zijn nakomelingen richten op de hoek met het Hulstplein de bekende wolweverij Vande Vyvere-Pollet op, in het tweede kwart van de 20ste eeuw gemechaniseerd en uitgebreid. De fabriek sluit in 1971 waarna de gebouwen gesloopt worden voor de bouw van een appartementsgebouw.

In 1903-1904 wordt door Joseph Waelkens, samen met zijn broers en moeder, de weduwe van industrieel Aimé Waelkens, een linnen- en katoenweverij opgetrokken aan de oostzijde van de straat. Dit is jarenlang het grootste en meest toonaangevende textielbedrijf in Tielt dat als enige Jacquard-weverij in de streek grote faam verwerft. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de fabriek omgevormd tot meelmagazijn en tijdens het interbellum heeft de weverij haar eigen ververij. In 1946 wordt de weverij omgevormd tot "s.a. Tissage Ter Hulst", in 1956 verkocht met kort erna de sluiting van de fabriek. De oude fabrieksgebouwen worden later eigendom van het Heilige Familie-instituut (zie Hulstplein) en omgebouwd tot klaslokalen met overdekte speelplaats; de conciërgerie wordt omgebouwd tot dubbelwoonst (nummers 6-8). Sloop van de fabrieksgebouwen voor hedendaags schoolcomplex naar ontwerp van architect Patrick D'Hont (Tielt) (1998) voor de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen (KATHO) met belendende parking (zie nummer 10). Een magazijn dat later nog verhuurd wordt aan de weverij Vande Vyvere, blijft bewaard (zie nummer 6A).
In het eerste kwart van de 20ste eeuw wordt in de straat tevens een steenbakkerij opgericht.

In 1954 bouwt men op de noordwestelijke hoek met de Grote Hulststraat de Sint-Lucaskliniek, bediend door de congregatie van de Zusters van het Geloof en uitgebreid in 1969 met grote bakstenen vleugel van vier bouwlagen langs de Beernegemstraat. In 1980 opgeheven en thans ingenomen door het Instituut voor Verpleegkunde (zie nummers 3-5/ Grote Hulststraat nummer 55).

Vnl. woonfunctie; enkele grootschalige openbare (onder meer school-) gebouwen geconcentreerd aan de noordzijde. Nummer 46/ Julius Hostelaan, postgebouw daterend van 1988, een vrijstaand complex getypeerd door beglaasde boven- en gesloten onderbouw, laatstgenoemde als eenlaags volume doorgetrokken langs de Julius Hostelaan.

Bebouwing aan de zuidzijde van de straat gaat mee met de verkaveling ten oosten ervan en bestaat uit losstaande eengezinswoningen uit de tweede helft van de 20ste eeuw. Aan de noordzijde, grotendeels gesloten 20ste-eeuwse rijbebouwing tot twee bouwlagen onder pannen zadeldaken, waarvan enkele met laag omhaagde voortuintjes. Nummers 14-16, samenstel van enkelhuizen in spiegelbeeldschema met ondiep voortuintje, opgetrokken in 1907; witgeschilderde baksteenbouw oorspronkelijk onder pannen mansardedak, later verhoogd en onder pannen zadeldak gebracht; brede vensters op begane grond voorzien van luiken.

  • Heemkundige Kring De Roede van Tielt, Fototheek.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Tielt, Afdeling 3, 1908/6, 1955/45, 1957/103, 1969/7.
  • Stadsarchief Tielt, Bouwaanvragen Tielt, 1988/172, 1998/55.
  • BILLIET J.; DE GRYSE P.; VERMEULEN G., Een kijk op werk en vervoer in de regio Tielt, 1900-1925. Een montage van zeldzame foto's, in De Roede Van Tielt, jg. 14, nr. 3-4, 1983, afb. 5.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel I, Brugge, 1914, kolom 849.
  • Gids voor Groot-Tielt 1987, Tielt, 1987, p. 46.
  • HOLLEVOET F. e.a., Als straten gaan… praten. De roede van Tielt, Tielt, 2005, p. 206.
  • OSTYN R., Historische stedenatlas van België, Tielt, Brussel, 1993, p. 10, 21, 87, 123.
  • VERBRUGGE J., Tielt, textielstad (Deel I: negentiende eeuw), in De Roede van Tielt, jg. 18, nr. 2, 1987, p. 78, 89.
  • VERBRUGGE J., Tielt, textielstad (Deel 2: twintigste eeuw), in De Roede van Tielt, jg. 21, nr. 2-3, 1990, p. 50, 105-108, 119-126.

Bron: CALLAERT G. & SANTY P. met medewerking van BOONE B., DEVOOGHT K. & MOEYKENS S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Tielt, Deel I: Stad Tielt (straten A-R), Deel II: Stad Tielt (straten S-Z), Deelgemeenten Aarsele, Kanegem en Schuiferskapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL29, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda; Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing van arbeiderswoningen

  • Omvat
    Magazijn van de stoomweverij Waelkens

  • Omvat
    Villa

  • Is deel van
    Tielt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Beernegemstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/10733 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.