Geografisch thema

Hovaerestraat

ID
15614
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15614

Beschrijving

Straat vanaf het kruispunt Stationsstraat/ Ringlaan, aanvankelijk vrij recht tracé met lintbebouwing, vanaf de overgang naar het landelijk gebied (over de kruising Barnestraat/ Bisschophoekstraat) een meer gebogen tracé. Loopt tot aan de Moerdijkbeek-West/ Scharynckweg. Oorspronkelijk is ook de Stationsstraat (vanaf de Noordomstraat) een deel van de Hovaerestraat. De afsplitsing van de huidige Stationsstraat houdt verband met de oprichting van een tramstation in 1909-1911. De plannen omvatten ook een ondertussen afgebroken woonhuis voor de stationschef op de hoek met de Hovaerestraat (zie Ringlaan). In 1911, na de aanleg van de tramlijn, wordt dit niet verharde, eerste stuk van de Hovaerestraat (Stationsstraat) gekasseid.

De straat staat gedurende een deel van de 20ste eeuw ook bekend als Tramstraat (zie prentbriefkaart uit de jaren 1930-1935). In de 19de en de 20ste eeuw is de straat ook gedurende een periode bekend in een volksetymologische afleiding als "Ooievaartstraat".

De betekenis van "Hovaere" kan wijzen in de richting van ontginningsactiviteiten bijvoorbeeld een afleiding van "hoge ware" of "hoge dijk". Een andere verklaring is gezocht bij persoonsnamen uit de parochieregisters: Govare, Hovaere, Ovaerts, Hovare, Ovare, de Govaere, Govaers. Diverse schrijfwijzen komen voor in de loop van de geschiedenis: Hovaere, Hovare, Hooyevaert, Hoeyvaert, Ovaere, Ovare (nu nog de meest voorkomende uitspraak), Ooivaert, Oyevaart, Oyenvaert. Vroegere vormen waren Hodevaar-, Odevaar-, Hovare-, Hoyvaert-, Hovaerestraat.

In de ommeloperkaart van 1705-1711 vermelding van "(…) den muelenwal en d'erve daer den ovaremuelen staet". Ook de schrijfwijze "hovaeremeulen" komt voor in de ommeloper. Dit is meteen de oudste vermelding van de "Hovaeremolen" (zie Wulfaertdijk nummer 1). In dezelfde ommeloper: "die naer den Hovare loopt (…) den hovare ende smisse ende puyt" (gehuchten). De straat is op de Atlas der Buurtwegen (circa 1846) van de Noordomstraat tot aan de Moerdijkbeek-West/ Scharynckweg. aangegeven als "chemin nr. 16 de Couckelaere au cabaret dit den Puyd" of de "Oyevaertstraet". De straat kent op dat moment buiten de verspreide hoevebouw nog geen bebouwing.

Het begin van de straat wordt getypeerd door een aaneengesloten bebouwing van arbeidershuizen van één à twee bouwlagen, voornamelijk daterend uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Deze bebouwing ontwikkelde zich pas na de bouw in 1909-1911 van het goederenstation aan de tramlijn op de hoek met de Stationsstraat en de Hovaerestraat. Op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (herziening op het terrein in 1911) is de bebouwing nog niet aangeduid. Nummer 1/ Ringlaan: burgerhuis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw (na 1911), witgeschilderde baksteenbouw van twee bouwlagen onder pannen zadeldak; gecementeerde plint met breuksteenimitatie, waarin keldervenstertje, getoogde muuropeningen onder strek (vernieuwd houtwerk). Nummer 25: huis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, twee bouwlagen onder pannen zadeldak, getoogde muuropeningen onder strek, bewaard schuifvenster. Nummer 10 uit dezelfde periode: drie traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak, rode baksteenbouw met sierankers, rechthoekige muuropeningen met afgeronde bovenhoeken (vernieuwd houtwerk). Nummer 28: roodbakstenen laag huisje uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, getoogde muuropeningen onder strek, vernieuwd houtwerk. Nummer 76: vrijstaand burgerhuis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, gevelparement in rode sierbaksteen met sierankers, getoogde muuropeningen onder strek (vernieuwd houtwerk), in linker zijgevel rondboogvenster.

Verderop (over de kruising Barnestraat/ Bisschophoekstraat) landelijk gebied met zicht op de witgeschilderde stenen molen, zogenaamd "Hovaeremolen" (zie Wulfaertdijk nummer 1).

Nummer 81/ Barnestraat: hoevesite als dusdanig reeds weergegeven op het primitief kadasterplan (circa 1835) als een boerenhuis met vrijstaand nutsgebouw, met een boomgaard op het erf. In 1894 wordt het landgebouw vergroot. In 1911 wordt achteraan het woonhuis een klein volume - wellicht het bewaarde bakhuis - gebouwd. In 1912 wordt ten oosten aan de straat een magazijn gebouwd. In 1926 wordt het woonhuis vergroot. Anno 2008 sterk verbouwde site, met weegbrug en deels bewaard bakhuis. Nummer 119: hoevesite met L-vormige nutsgebouwen, als site nog niet aangeduid op de Atlas der Buurtwegen (circa 1846), maar wel op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (opmeting in 1861). Nieuw boerenhuis uit de jaren 1930: gele baksteenbouw van twee bouwlagen onder pannen zadeldak, rechthoekige muuropeningen onder betonnen lateien, deur in verdiept portaal met luifel. In de rechter zijgevel, beglaasd heiligennisje. Nummer 120/ Corduaweg, een op vandaag volledig verbouwde hoevesite gaat terug op het zogenaamde "goed te heetwalle" dat minimaal reeds aangeduid is op de Ferrariskaart (1770-1778): losse bestanddelen gelegen binnen een rechthoekige omwalling. Gelijkaardige aanduiding op de Atlas der Buurtwegen (circa 1846). De omwalling is nog deels bewaard in de weidestructuur.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Koekelare, 1894/8, 1911/23, 1913/13, 1926/34 (Hovaerestraat nr. 81).
  • ARREN R, SEYS R., Per tram de geschiedenis van Koekelare in en uit, Koekelare, 1993, p. 78.
  • SEYS R., Koekelare, gisteren en op de drempel van morgen. Een verzameling foto's, prentkaarten en tekeningen, met beknopte historische en andere toelichtingen, Sint-Niklaas, 1987, p. 59.

Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hoeve in U-vorm

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw van de Bisschophoek met opgaande lindes

  • Omvat
    Samenstel van dorpswoningen

  • Is deel van
    Koekelare


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hovaerestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15614 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.