Het volledig verwoeste en daarna ex situ herbouwde dorp, met het Sint-Veerleplein met kerk, pastorie en oorlogsgedenkkapel als kern, vormt een belangrijke getuige van de Groote Oorlog, die de frontstreek jarenlang in zijn greep hield. Het gedenkteken voor de gesneuvelde militairen en burgers van Oostkerke kreeg een uitgesproken religieus karakter in de vorm van de gedenkkapel op de hoek van het plein. Het bas-reliëf van Onze-Lieve-Vrouw-van-de-IJzer in de geveltop benadrukt de ligging van Oostkerke nabij het IJzerfront.

De oorsprong van het na de Eerste Wereldoorlog heropgebouwde dorp Oostkerke gaat terug tot de volle middeleeuwen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het ontvolkte landbouwdorpje slechts op enkele kilometer van het IJzerfront gelegen. De kerktoren werd het mikpunt van zware beschietingen en het Belgische leger bouwde betonnen bunkers tussen de verwoeste huizen. De totale verwoesting van het dorp opende de weg voor de wederopbouw op een nieuwe locatie. Op de eind 1920 aangekochte weides verrees in 1921-1923 in ijltempo, zonder vertraging door het bouwrijp maken van de dorpsruïne, het nieuwe dorp rondom het Sint-Veerleplein. Na de pastorie in 1921, volgden van 1922 tot 1924 de pleinwand met huizen, de kerk met imposante toren, en de oorlogsgedenkkapel.

Van de meer dan honderd verwoeste dorpen in de frontzone zijn er slechts drie ex situ heropgebouwd, met name het gaaf bewaarde wederopbouwdorpje Oostkerke, het buurdorp Kaaskerke en Sint-Joris-aan-de-IJzer. De ex situ-wederopbouw van de, exemplarisch bewaarde, dorpskern van Oostkerke stelde de Antwerpse architecten F. de Montigny en L. Somers in staat om, los van oude perceelstructuren, een stedenbouwkundig vernieuwend aanleg- en rooilijnplan uit te tekenen. Het ruime, beboomde Sint-Veerleplein vormt hierbij het middelpunt van het nieuwe dorp, waarrond de kerk - zonder kerkhof -, de pastorie, het samenstel van negen woningen en de gedenkkapel geordend zijn. Dat de rooilijn naar de kerk toe versmalt, resulteert in een uitgekiende zichtas vanaf de gedenkkapel op de afgeschuinde pleinhoek. Deze zichtas loopt verder van de lage diephuisgevels en de vooruitspringende, hogere pastorie naar de kerk met beeldbepalende toren, en wordt nog versterkt door de parallelle lindenrijen op het plein en de onbebouwde zuidzijde langs de grote weg. De toren met spitse naald verbindt als landschapsbaken het nieuwe en het oude Oostkerke: vanop het oude kerkhof herinnert het silhouet van de toren aan de kerk die hier tot de Eerste Wereldoorlog stond. De sobere gevelwand met negen smalle en lage diephuizen wordt afwisselend geritmeerd door trapgevels en klokgevels, en door rechthoekige, korfbogige en rondbogige deuren en vensters. De uniformiteit van het geelbakstenen materiaalgebruik en de herhaling van architecturale vormen werkt versterkend voor het beboomde Sint-Veerleplein. Het rechts bij de gedenkkapel aansluitende, lage woonhuis markeert vanuit de Oostkerkestraat de overgang naar het plein en is eveneens opgetrokken in een eenvoudige en verzorgde wederopbouwarchitectuur. De deels bewaarde houten kozijnconstructies van een aantal huizen versterkt de herkenbaarheid als wederopbouwarchitectuur. De betonnen wegwijzer met metalen richtingsplaten vormt een typisch element voor de landelijke dorpskernen in de streek van Diksmuide.